ทำความรู้จักสมุนไพรพญายอ พร้อมสรรพคุณและข้อควรระวัง

พญายอ สมุนไพรใกล้ตัวที่คนไทยรู้จักกันดี มีสรรพคุณช่วยรักษาอาการผิวหนังอักเสบ งูสวัด และเริมได้จริงหากใช้ถูกวิธี

พญายอคืออะไร

พญายอ หรือ Clinacanthus nutans เป็นพืชสมุนไพรพื้นบ้าน มีลำต้นขนาดเล็ก ใบเขียวเข้ม มักปลูกตามบ้านเพราะเลี้ยงง่าย มีสรรพคุณทางยามายาวนาน ทั้งตำรับแพทย์แผนไทยและงานวิจัยสมัยใหม่ก็พบว่าใบสดของพญายอมีสารสำคัญอย่าง flavonoids และ glycosides ที่ช่วยลดการอักเสบ ต้านไวรัส และสมานแผลได้ดี

สรรพคุณของพญายอ

รักษาแมลงสัตว์กัดต่อย

เมื่อถูกแมลงหรือสัตว์มีพิษกัดต่อย คนโบราณมักใช้ใบพญายอตำพอกหรือทาเพื่อลดอาการคัน ปวด บวมแดง เพราะในใบมีสารต้านการอักเสบตามธรรมชาติ

บรรเทาโรคเริมและงูสวัด

ผลงานวิจัยหลายชิ้นสนับสนุนว่าพญายอสามารถยับยั้งไวรัส HSV-1 และ HSV-2 ที่เป็นสาเหตุของโรคเริม อีกทั้งยังช่วยลดอาการเจ็บปวดและตุ่มน้ำใสของโรคงูสวัดให้แห้งและหายเร็วขึ้น จึงมีการพัฒนาเป็นครีมสมุนไพรพญายอใช้ทาแทนยาต้านไวรัสบางส่วน

ลดการอักเสบของผิวหนัง

พญายอยังนิยมนำมาใช้ลดผื่นผิวหนังจากอาการแพ้ระคายเคือง ลดผดผื่นที่เกิดจากเหงื่อหรือความร้อน สามารถใช้ได้ทั้งเด็กและผู้ใหญ่ (แต่ควรทดสอบอาการแพ้ก่อน)

มีสารต้านอนุมูลอิสระ

สารสกัดใบพญายอมีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ ช่วยป้องกันการเสื่อมของเซลล์ผิว ลดโอกาสเกิดริ้วรอยและช่วยสมานแผลได้อย่างเป็นธรรมชาติ

วิธีใช้พญายอให้ปลอดภัยและได้ผล

การใช้ใบสด

• ล้างใบพญายอให้สะอาด ตำหรือบดให้ละเอียด
  
  
• พอกหรือทาบริเวณที่เกิดอาการ วันละ 2-3 ครั้ง
  
  
• ใช้ใบสดใหม่ทุกครั้ง ไม่ควรเก็บค้างคืน เพราะอาจมีเชื้อโรคปนเปื้อน

การใช้ครีมหรือเจลสำเร็จรูป

• เลือกผลิตภัณฑ์ที่ผ่านการผลิตได้มาตรฐาน อย.มีเลขทะเบียนถูกต้อง
  
  
• ปฏิบัติตามวิธีใช้ที่ระบุข้างบรรจุภัณฑ์อย่างเคร่งครัด
  
  
• หากใช้แล้วมีอาการระคายเคือง ให้หยุดใช้ทันที

ข้อควรระวังของการใช้พญายอ

• ควรทดสอบการแพ้ก่อนใช้จริง โดยทาบริเวณท้องแขน ทิ้งไว้ 24 ชั่วโมง
  
  
• ไม่ควรใช้กับแผลเปิดขนาดใหญ่หรือแผลติดเชื้อรุนแรงโดยไม่ปรึกษาแพทย์
  
  
• หญิงตั้งครรภ์และผู้ที่มีโรคประจำตัว ควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้พญายอ
  
  
• เลือกซื้อผลิตภัณฑ์พญายอที่มีฉลาก อย. ชัดเจนและวันหมดอายุครบถ้วน
  
  
• หากอาการไม่ดีขึ้นหรือแผลลุกลาม ควรหยุดใช้ทันทีและพบแพทย์

พญายอ คือสมุนไพรใกล้ตัวที่มีสรรพคุณช่วยลดการอักเสบ รักษาโรคผิวหนัง เริม งูสวัด แมลงกัดต่อย ได้อย่างปลอดภัยเมื่อใช้อย่างถูกวิธี และเลือกผลิตภัณฑ์ที่เชื่อถือได้

อ่านเพิ่มเติม

• ว่านหางจระเข้ กินได้ไหม? ประโยชน์เยอะกว่าที่คิด แต่กินผิดคือพัง
• มะเดื่อ ผลไม้มากประโยชน์ กินอย่างไรให้ได้ประโยชน์เต็มที่