ภาวะต่อมไทรอยด์ทำงานผิดปกติ เป็นภาวะที่คนไทยหหลายคนกำลังเผชิญอยู่ อาจจะรู้ตัวบ้าง ไม่รู้ตัวบ้าง บางคนอาจรีบมาพบแพทย์ตั้งแต่มีอาการผิดปกติเล็กน้อย แต่บางก็ทำงานหนักจนลืมดูแลตัวเอง มาอีกทีก็เป็นขั้นหนัก จนต้องรีบแอดมิทด่วนๆ คุณสามารถเช็คสุขภาพของตัวเองได้ว่ากำลังเสี่ยงที่จะอยู่ในภาวะต่อมไทรอยด์ทำงานผิดปกติหรือไม่ ก่อนที่จะสายเกินไป
ต่อมไทรอยด์อยู่ส่วนหน้าของคอ แม้จะมีขนาดเล็กประมาณ 2 นิ้ว แต่มีหน้าที่สำคัญในระบบต่อมไร้ท่อ ซึ่งมีผลการทำงานของอวัยวะเกือบทุกส่วนของร่างกาย
- ควบคุมการเผาผลาญไขมัน และคาร์โบไฮเดรต
- ผลิตฮอร์โมนไทรอยด์ที่สำคัญ เช่น ฮอร์โมน T3 และ T4
- ควบคุมระบบการหายใจ
- ควบคุมอุณหภูมิ
- ควบคุมพัฒนาการสมอง
- ควบคุมระดับคอเลสเตอรอล
- ควบคุมการทำงานของหัวใจ และระบบประสาท
- ควบคุมระดับแคลเซียมในเลือด
- ควบคุมการมีรอบเดือนของผู้หญิง ผิวพรรณ และอื่นๆ อีกมากมาย
ภาวะต่อมไทรอยด์ทำงานผิดปกติที่เราพบกันอยู่บ่อยๆ มี 2 ประเภท คือ ต่อมไทรอยด์ทำงานมากเกินไป (Hyperthyroidism) และต่อมไทรอยด์ทำงานน้อยเกินไป (Hypothyroidism)
เกิดจากโรคเกรฟส์ (Grave’s disease) หรือภาวะฮอร์โมนไทรอยด์เป็นพิษ ซึ่งเป็นโรคออโตอิมูน (ภูมิต้านตนเอง) อย่างหนึ่ง จะมีสารแอนติบอดีมากระตุ้นต่อไทรอยด์ให้ทำงานมากขึ้น ทำให้ต่อมผลิตฮอร์โมน T3 และ T4 มากเกินไป มักพบได้ในผู้หญิงก่อนวัย 40 ปี
เกิดจากโรคฮาชิโมโต หรือต่อมไทรอยด์อักเสบเรื้อรัง เป็นโรคต่อมไทรอยด์อักเสบเรื้อรังจากภูมิคุ้มกันทำงายตัวเอง ร่างกายจะจำเนื้อเยื่อตัวเองไม่ได้ และคิดว่าเป็นเนื้อเยื่อแปลกปลอม จึงพยายามสร้างภูมิคุ้มกันมาทำงายต่อมไทรอยด์
โรคนี้เป็นโรคทางพันธุกรรม และสัมพันธ์กับความผิดปกติของออโตอิมมูน เช่น เบาหวานชนิดที่ 1 ไขข้ออักเสบ ลูปัส และซีลีแอค โดยปกติโรคฮาชิโมโตจะเกิดในผู้หญิงมากกว่าผู้ชายถึง 7 เท่า และมักเกิดในวัยกลางคน
การทำลายต่อมไทรอยด์จะเกิดขึ้นอย่างช้าๆ หากเรื้อรังจะทำให้ต่อมไทรอยด์ผลิตฮอร์โมน T3 และ T4 ไม่เพียงพอ ฮอร์โมนทั้งสองชนิดนี้ช่วยควบคุมการทำงานของร่างกายให้เป็นปกติ ดังนั้นหากมีฮอร์โมน 2 น้อยเกินไป อาจทำให้ร่างกายมีอาการผิดปกติเกิดขึ้นได้
- น้ำหนักลด
- ท้องเสีย
- อ่อนเพลีย
- ผิวชื้น เหงื่อออกมาก
- วิตกกังวล ไม่มีสมาธิ กระวนกระวาย นอนไม่หลับ
- กล้ามเนื้ออ่อนแรง
- มีลูกยาก ประจำเดือนขาด
- แท้งลูกง่าย
- น้ำหนักเพิ่ม
- ท้องผูก
- อ่อนเพลีย
- ผมร่วง ผิวแห้ง
- สมองตื้อ เฉื่อยชา นอนหลับมาก
- ตะคริว
- มีลูกยาก ประจำเดือนมาก
- แท้งลูกง่าย
คนที่มีภาวะต่อมไทรอยด์ทำงานมากเกินไป ต้องได้รับยา หรืออาจจะต้องผ่าตัด หรือได้รับน้ำแร่ไอโอดีน ซึ่งเป็นสารกัมมันตรังสี แต่วิธีนี้อาจจะทำให้ต่อมไทรอยด์ผลิตฮอร์โมน T3 และ T4 ไม่เพียงพอต่อการทำงานของร่างกาย หลังจากกินน้ำแร่แล้ว ประมาณ 90% ของผู้ที่มีโรคเกรฟส์ หรือผู้ที่เป็นมะเร็งของต่อมไทรอยด์จะมีปัญหาภาวะต่อมไทรอยด์ทำงานน้อยเกินไปหลังการรักษา
ผู้ที่มีภาวะโรคฮาชิโมโตไม่จำเป็นว่าจะต้องได้รับการรักษาทุกคน บางคนอาจจะมีออโตอิมมูน แอนติบอดี ซึ่งต่อมไทรอยด์ยังทำงานอยู่โดยไม่ต้องรักษาหลายปี โดยทั่วไปเมื่อใดที่ร่างกายไม่สามารถผลิตฮอร์โมนไทรอยด์ได้เพียงพอ แพทย์จะให้ฮอร์โมนทดแทนเพื่อที่จะปรับสมดุลของฮอร์โมน
หากใครที่มีอาการตามด้านบน อย่าลืมไปพบแพทย์เพื่อวินิจฉัยโดยละเอียดอีกทีนะคะ ภาวะต่อมไทรอยด์ทำงานผิดปกติส่งผลกระทบหลายอย่างในร่างกาย โดยเฉพาะคุณผู้หญิงที่ยังเพิ่มความเสี่ยงต่อภาวะอักตรายอีกมากมาย ครั้งหน้าเราจะพูดถึงความเสี่ยงของโรคอื่นๆ จากภาวะต่อมไทรอยด์ผิดปกติกัน รออ่านกันต่อนะคะ