“พยาธิตัวตืด” อันตรายจากการกินเนื้อสัตว์ดิบ-ผักสด-อาหารไม่สะอาด

รับประทานเนื้อสัตว์ (โดยเฉพาะเนื้อหมู) และผักสด ควรสังเกตว่าสด ใหม่ และสะอาด เพื่อป้องกันความเสี่ยงที่จะเกิดโรคจากพยาธิตัวตืด หากสงสัยว่ามีตัวพยาธิในร่างกายให้ไปพบแพทย์ เพื่อตรวจวินิจฉัยและรับการรักษา

พยาธิตัวตืด มาจากไหน ?

นายแพทย์อัษฎางค์ รวยอาจิณ รองอธิบดีและโฆษกกรมควบคุมโรค ให้ข้อมูลว่า โรคพยาธิตัวตืดพบได้ทั่วโลก คนติดพยาธินี้จากการรับประทานเนื้อหมูที่ปรุงไม่สุกหรือสุก ๆ ดิบ ๆ ที่มีถุงซีสต์ ซึ่งมีตัวอ่อนพยาธิอยู่ข้างใน คนทั่วไปเรียกเม็ดสาคู เมื่อเข้าสู่ร่างกายซีสต์จะเจริญเติบโตเป็นตัวเต็มวัยเกาะอยู่ที่ผนังลำไส้เล็กของคนสามารถอยู่ได้นานหลายปี ตัวเต็มวัยมีลำตัวแบนคล้ายริบบิ้น มีสีขาว ยาว 2 ถึง 3 เมตร หรือมากกว่า 

พยาธิตัวตืด แพร่กระจายสู่คนได้อย่างไร ?

พยาธิดำเนินชีวิตครบวงจรในคน หมายความว่าสามารถโตเต็มวัย จนสืบพันธุ์และไข่ปนออกมาทางอุจจาระ บางครั้งอาจมีปล้องพยาธิหลุดปนออกมากับอุจจาระได้ หากไม่ถ่ายอุจจาระลงส้วม จะทำให้ไข่พยาธิออกมาปนเปื้อนในสิ่งแวดล้อม กลายเป็นวงจรแพร่กระจายพยาธิต่อไปอีก 

อาการของคนที่มีพยาธิตัวตืด

ผู้ที่มีพยาธิตืดหมูในลำไส้ คือ

• หิวบ่อยแต่ผอมลง 
  
  
• น้ำหนักลดอย่างไม่ทราบสาเหตุ
  
  
• อาจจะมีอาการปวดท้อง ท้องอืด 
  
  
• คลื่นไส้ อาเจียน
  
  
• อุจจาระบ่อย เนื่องจากเกิดจากการระคายเคืองต่อลำไส้

อันตรายจากพยาธิตัวตืด

ถ้าหากคนนั้นอาเจียนขย้อนปล้องแก่ของพยาธิชนิดนี้ออกมาจากลำไส้ขึ้นไปที่กระเพาะ พยาธิตัวอ่อนจะฟักจากไข่ แล้วไชทะลุกระเพาะ หรือลำไส้เข้าสู่กระแสเลือด หรือน้ำเหลืองไปยังกล้ามเนื้อ หรืออวัยวะต่าง ๆ เช่น เนื้อเยื่อใต้ผิวหนัง กล้ามเนื้อ สมอง ไขสันหลัง ตา หัวใจ ตับ ปอด และในช่องท้อง แล้วฝังตัว และมีถุงน้ำหุ้ม

อาการที่แสดงต่าง ๆ ขึ้นกับตำแหน่งถุงซีสต์ ถ้าอยู่ใต้ผิวหนังก็จะมีก้อนใต้ผิวหนัง ถ้าอยู่ที่ตาก็จะปวดตา ตาพร่ามัว สายตาผิดปกติหรือตาบอด ถ้าถุงซีสต์อยู่ในสมองผู้ป่วยอาจจะมีอาการปวดศีรษะเนื่องจาก ถุงซีสต์ไปอุดทางเดินน้ำไขสันหลัง ทำให้ความดันในสมองสูง อาจจะทำให้เกิดอาการชักได้

อุจจาระมนุษย์ เสี่ยงแพร่กระจายพยาธิตัวตืดจากคนสู่สัตว์

หมู หรือวัว ติดเชื้อโดยกินอาหารที่ปนเปื้อนอุจจาระมนุษย์ซึ่งได้รับไข่พยาธิ และไข่โตเป็นซีสต์ในกล้ามเนื้อหมู (บางคนเรียกเม็ดสาคู) หรือวัว มักเกิดขึ้นในกรณีที่เลี้ยงระบบเปิด ปล่อยให้หมู หรือวัวเดินไปมาบริเวณสุขาภิบาลสิ่งแวดล้อมที่ไม่ดี 

ไข่พยาธิตืดหมู และตืดวัวสามารถแพร่กระจายอยู่ในสิ่งแวดล้อมได้ ตราบใดที่คนยังมีพยาธิตัวเต็มวัยอยู่ในลำไส้ ยังไม่ถ่ายอุจจาระลงส้วม และไข่พยาธิตัวตืดยังคงมีชีวิตอยู่ในสิ่งแวดล้อมได้นานเป็นเดือน

วิธีป้องกันโรคพยาธิตัวตืด

1. เลือกรับประทานอาหารที่สด ใหม่ และสะอาด ทั้งวัตถุดิบ 
   
   
2. ควรเลือกซื้อเนื้อสัตว์ (โดยเฉพาะเนื้อหมู) จากแหล่งที่ได้มาตรฐาน 
   
   
3. ควรล้าง ทำความสะอาด และปรุงเนื้อหมูให้สุกด้วยความร้อน ไม่กินแบบสุก ๆ ดิบ ๆ 
   
   
4. ดื่มน้ำสะอาดเท่านั้น
   
   
5. ล้างผัก และผลไม้ผ่านน้ำหลาย ๆ รอบให้สะอาดก่อนรับประทาน 
   
   
6. ล้างมือให้สะอาดทุกครั้งก่อนรับประทานอาหาร ก่อนปรุงอาหาร และหลังถ่ายอุจจาระทุกครั้ง 
   
   
7. ถ่ายอุจจาระลงส้วมทุกครั้ง

หากสงสัยว่ามีพยาธิในร่างกาย หรือมีปัญหาเรื่องระบบขับถ่าย น้ำหนักตัวลดผิดปกติ ถ้าไม่แน่ใจ สามารถไปพบแพทย์ให้ทำการตรวจวินิจฉัยและให้การรักษาทันที โดยเฉพาะผู้ป่วยโรคพยาธิตืดหมู ทั้งนี้เพื่อเป็นการป้องกันการเกิดโรคพยาธิตัวตืดไม่ให้แพร่ไปสู่บุคคลอื่น เนื่องจากไข่พยาธิตืดหมูพร้อมที่จะติดต่อแพร่โรคได้ทันที และสามารถก่อให้เกิดโรคอย่างรุนแรงในคนได้