รู้จัก “ปูจั๊กจั่น” ปูน้ำจืดที่หลายคนอาจไม่รู้จัก อร่อยและมีคุณค่าต่อธรรมชาติ

หากพูดถึง “ปู” หลายคนคงนึกถึงปูทะเลหรือปูนาเป็นอันดับแรก แต่รู้หรือไม่ว่าในธรรมชาติบ้านเรา ยังมีปูน้ำจืดขนาดเล็กที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว เรียกว่า “ปูจั๊กจั่น” สัตว์เล็กที่ทั้งมีประโยชน์ต่อระบบนิเวศ และยังเป็นอาหารยอดนิยมอีกด้วย

ปูจักจั่น คืออะไร?

"ปูจั๊กจั่น" คือสัตว์น้ำจืดขนาดเล็กในวงศ์ปูน้ำจืด ที่พบได้ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ รวมถึงประเทศไทย โดยมีลักษณะเด่นที่มีขนาดเล็กประมาณ 2–3 เซนติเมตร มีสีส้มเข้ม กระดองแบนกว่าปูชนิดอื่น

ปูจั๊กจั่น จะอาศัยอยู่ในน้ำจืด โดยมักจะอยู่ตามทุ่งนา หนอง บึง คูน้ำ หรือริมลำห้วย โดยมักจะขุดรูตื้น ๆ ไว้อาศัย และจะออกหากินมากในช่วงกลางคืน โดยเฉพาะหลังฝนตก เราจึงไม่ค่อยเห็นมันบ่อยเหมือนปูนา

ประโยชน์ของปูจั๊กจั่นต่อระบบนิเวศ

ช่วยย่อยสลายอินทรียวัตถุ

ปูจั๊กจั่นกินเศษใบไม้ เศษพืชน้ำ และซากสัตว์เล็กๆ  ทำให้เศษซากเหล่านี้ถูกย่อยเป็นสารอาหารขนาดเล็ก กระจายกลับสู่ดินและน้ำ

หมุนเวียนธาตุอาหารในดินและน้ำ

การขุดรูและคุ้ยเขี่ยของปูจั๊กจั่นช่วยให้อากาศและน้ำซึมเข้าสู่ดินได้ง่ายขึ้น ทำให้เกิดการไหลเวียนของออกซิเจนและสารอาหารในดิน

บ่งบอกคุณภาพสิ่งแวดล้อม

ปูจั๊กจั่นชอบอยู่ในแหล่งน้ำที่ยังสะอาดและอุดมสมบูรณ์ หากพื้นที่ใดไม่มีปูจั๊กจั่น อาจเป็นสัญญาณว่าระบบนิเวศน้ำเสื่อมโทรม หรือมีสารเคมีปนเปื้อน

ปูจั๊กจั่น กินได้หรือไม่?

ปูจั๊กจั่น ถือว่าเป็นอาหารพื้นบ้านในหลายพื้นที่ของไทย โดยเฉพาะแถบชนบทที่มีทุ่งนา หนอง บึง ที่ปูชนิดนี้อาศัยอยู่ โดยมักเอาไปทอดกรอบ หรือเอาไปนึ่งให้สุก

ข้อควรระวัง

• ต้องทำให้สุกสนิททุกครั้ง เพราะปูน้ำจืดอาจมีปรสิตหรือเชื้อโรคจากแหล่งน้ำ
• ไม่ควรกินดิบหรือกึ่งสุกกึ่งดิบ (เช่น ดอง หรือกินสด)

จะเห็นว่า “ปูจั๊กจั่น ไม่ได้เป็นเพียงสัตว์ตัวเล็ก ๆ ที่หลายคนมองข้าม แต่ยังเป็นส่วนสำคัญของธรรมชาติ และเป็นหนึ่งในอาหารที่คนไทยในชนบทนิยมเป็นอย่างมาก