ความผิดปกติทางจิตหลัง “อุบัติเหตุ” อันตรายที่อาจเกิดขึ้นได้กับทุกคน
คำที่ถูกค้นบ่อย
    Sanook//s.isanook.com/sr/0/images/logo-new-sanook.png60060
    //s.isanook.com/he/0/ud/3/18175/my-ambulance.jpgความผิดปกติทางจิตหลัง “อุบัติเหตุ” อันตรายที่อาจเกิดขึ้นได้กับทุกคน

    ความผิดปกติทางจิตหลัง “อุบัติเหตุ” อันตรายที่อาจเกิดขึ้นได้กับทุกคน

    2019-10-25T06:00:00+07:00
    แชร์เรื่องนี้

    Post-traumatic stress disorder  (PTSD) เป็นความผิดปกติทางจิตใจภายหลังภยันตราย เป็นอาการทางจิตที่อาจเกิดขึ้นหลังเกิดอุบัติเหตุที่รุนแรงทางร่างกาย และจิตใจ ซึ่งอาจเกิดขึ้นได้กับทุกเพศทุกวัย


    PTSD ความผิดปกติทางจิตใจภายหลังภยันตราย พบได้บ่อยแค่ไหน ?

    ผศ. นพ. พนม เกตุมาน จิตแพทย์จากคลินิคจิต-ประสาท ระบุว่า “อาการ PTSD พบมากเป็นอันดับ 4 ของโรคทางจิตเวชทั้งหมดความชุกชั่วชีวิต (life time prevalence)พบร้อยละ 10.3 ในผู้ชายและ ร้อยละ 18.3 ในผู้หญิง โรคนี้เป็นที่รู้จักหลังจากแพทย์พบอาการทางจิตใจในทหารผ่านศึกที่ผ่านการสู้รบรุนแรงถึงคุกคามชีวิต หรือมีเพื่อนเสียชีวิต”

    “นอกจากนี้ PTSD อาจพบได้ในเหตุการณ์ภัยรุนแรงทุกชนิด หรือสถานการณ์อื่น ๆ เช่น ภัยธรรมชาติ  อุบัติเหตุ หรืออุบัติภัยหมู่ การถูกทำร้ายทางร่างกายหรือทางเพศ การถูกทารุณทางเพศ การถูกข่มขืน  ถูกทรมาน เด็กที่อยู่ในบ้านที่มีความรุนแรง คนที่อยู่ในเหตุการณ์สงคราม หรือการก่อการร้ายที่นับวันมีมากขึ้นในอนาคต ภัยที่คุกคามรุนแรงเกินภัยปกติที่คนเผชิญเหล่านั้น ล้วนทำให้เกิด PTSD ได้เช่นกัน  การศึกษาในระยะหลังพบว่า คนทั่วไปส่วนใหญ่มีโอกาสพบภัยพิบัติอย่างน้อยหนึ่งครั้งในชีวิต และร้อยละ 25 ของผู้ที่ประสบภัยดังกล่าวจะเกิดโรค PTSD”


    อันตรายแค่ไหน เสี่ยงอาการ PTSD

    ลักษณะของภัยพิบัติที่ทำให้เกิดผลเป็น PTSD ได้ต้องมีลักษณะรุนแรงมากเพียงพอที่จะทำให้เกิดอาการและปัญหาในการปรับตัวได้อย่างเรื้อรังในคนส่วนใหญ่ที่เผชิญภัยพิบัตินั้น ไม่ใช่เหตุการณ์ที่ทำให้เกิดความเครียดธรรมดา หรือการสูญเสียตามปกติที่พบในชีวิต แต่เป็นสถานการณ์ที่รุนแรงนอกเหนือจากเหตุของความเครียดปกติของชีวิต และมีลักษณะคุกคามต่อชีวิตของผู้นั้น หรือคนอื่น ๆ จนทำให้เกิดความกลัว ความหวาดหวั่นอย่างรุนแรง และความรู้สึกช่วยเหลือแก้ไขไม่ได้ ผู้ประสบภัยอยู่ในเหตุการณ์นั้น อาจได้เห็นผู้อื่นบาดเจ็บและเสียชีวิต แต่ตนเองรอดชีวิตมาได้ ในเหตุการณ์มีการเสียชีวิต หรือความเสียหายอย่างมาก เช่น

    ภัยธรรมชาติ - พายุ น้ำท่วม สึนามิ แผ่นดินไหว

    ภัยจากมนุษย์ - อุบัติเหตุ การก่อการร้าย ข่มขืน ทรมาน ปล้น ลักพาตัว ฯลฯ


    อาการของ PTSD

    อาการของ PTSD อาจมีอาการหนักเบารุนแรงแตกต่างกัน แต่อาจพบลักษณะที่อาจเกิดขึ้นได้ ดังนี้

    • ช็อก เงียบ นิ่งเฉย ขาดการตอบสนอง มึนงง สับสน เฉยชา

    • ตกใจ หวาดระแวง ไม่ว่าจะเป็นเสียงเล็กน้อย

    • รู้สึกเหมือนอยู่ในเหตุการณ์เดิมซ้ำ ๆ ฝันร้ายบ่อย ๆ

    • กลัว และพยายามหลีกเลี่ยงต่อสิ่งที่เกี่ยวข้องกับเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นทั้งหมด

    • ซึมเศร้าจากการสูญเสีย

    • เริ่มมีพฤติกรรมถดถอยเหมือนกลายเป็นเด็ก เช่น เริ่มช่วยตัวเองไม่ได้ เรียกร้องเอาแต่ใจ หงุดหงิดในเรื่องไม่เป็นเรื่อง

    • ขาดความสนใจในทุก ๆ เรื่องที่เคยสนใจมาก่อน

    • มีปัญหาด้านสมาธิ และความจำ

    • เริ่มหันหน้าเข้าหาแอลกอฮอล์ บุหรี่ ยาเสพติด

    • อยากฆ่าตัวตาย 


    การรักษาอาการ PTSD

    ควรพาผู้ป่วยพบจิตแพทย์ และดูแลอย่างใกล้ชิด เบื้องต้นญาติของผู้ป่วยสามารถช่วยเหลือผู้ป่วยได้ ดังนี้

    1. จัดสภาพแวดล้อมรอบตัวผู้ป่วยให้อยู่ในสถานที่ที่ปลอดภัย มีความเป็นส่วนตัว

    2. ให้ความช่วยเหลือในการใช้ชีวิตประจำวัน เช่น ช่วยจัดหาอาหาร ยารักษาโรค ต่าง ๆ

    3. หลีกเลี่ยงการพูดถึงเรื่องที่กระทบกระเทือนจิตใจ เช่น งดให้สัมภาษณ์ เปิดโทรทัศน์ อ่านข่าวจากโซเชียล พูดคุยกับคนอื่นตามลำพัง เป็นต้น

    4. หากผู้ป่วยอยากเล่า อยากระบาย รับฟังเขาแต่โดยดีโดยไม่ต้องออกความคิดเห็นใด ๆ

    5. เบี่ยงเบนความสนใจให้กลับไปใช้ชีวิตตามปกติโดยเร็ว เช่น เสนอกิจกรรมที่น่าสนใจ พาออกไปเจอสังคมนอกบ้านเป็นครั้งคราว ให้กลุ่มเพื่อนที่ไว้ใจช่วยเหลือ เป็นต้น

    ขอขอบคุณ

    ข้อมูล :ผศ. นพ. พนม เกตุมาน จิตแพทย์จากคลินิคจิต-ประสาท

    ภาพ :นาดาวบางกอก