โกนผมไฟ คืออะไร? ทำไมต้องโกน ความเชื่อโบราณที่คุณแม่ควรรู้

เป็นความเชื่อที่มีมาตั้งแต่โบราณที่ว่าเมื่อเด็กอายุครบ 1 เดือนแล้วจะให้ โกนผมไฟ เพราะเชื่อกันว่าหากโกนผมเมื่ออายุครบ 1 เดือนจะทำให้เด็กแข็งแรงไม่มีโรคภัยไข้เจ็บ และจะได้กลายเป็นลูกคนโดยสมบูรณ์อีกด้วย ดังนั้นพิธีกรรมโกนผมให้เด็กแรกเกิดเมื่ออายุครบ 1 เดือนจึงได้ทำสืบเนื่องกันมาจนถึงปัจจุบัน และถึงแม้ว่าในปัจจุบันจะมีความเจริญทางวัตถุและเทคโนโลยีก้าวหน้าไปมากขนาดไหน คุณพ่อ คุณแม่ ปู ย่า ตา ยาย ส่วนใหญ่ก็ยังคงนิยมโกนผมให้กับลูกหลานเช่นเดิม

โกนผมไฟ คืออะไร?
โกนผมไฟ  คือการทำพิธีกรรมอย่างหนึ่งที่สืบทอดกันมาตั้งแต่ในโบราณ โดยจะทำพิธี โกนผม โกนคิ้ว ตัดเล็บมือ เล็บเท้าให้กับเด็กแรกเกิดเมื่ออายุครบ 1 เดือน เพราะเชื่อว่าผมเล็บและคิ้วที่ติดตัวเด็กมาจากท้องมารดานั้นมีความสกปรก และเมื่อทำพิธีกรรมเสร็จแล้วเชื่อว่าเด็กที่เกิดมานั้นจะกลายเป็นลูกคนโดยสมบูรณ์  ไม่เจ็บไม่ไข้ และเลี้ยงง่ายขึ้น ซึ่งแต่ละพื้นที่ก็จะมีพิธีกรรมที่แตกต่างกันไป เช่นภาคอีสานก็จะนิยมทำพิธีบายสีสู่ขวัญรับขวัญเด็กในวันนี้เลย

ทำไมต้องโกนผมไฟ
ถึงแม้ว่าในปัจจุบันจะมีความเจริญก้าวหน้าทางเทคโนโลยีไปมากแค่ไหนก็ตาม ก็ยังคงมี ความเชื่อ ตามโบราณที่สืบทอดกันมา ซึ่งหนึ่งในนั้นก็คือการ โกนผมไฟ ให้กับเด็ก การโกนผมให้กับเด็กจะทำขึ้นเมื่อเด็กอายุครบ 1 เดือนบริบูรณ์หลังจากที่คลอดมา และเมื่อครบ 1 เดือนทางครอบครัวก็จะจัดพิธีกรรมโกนผมให้กับเด็ก โดยอาจจะมีการดูฤกษ์งามยามดีและนิมนต์พระสงฆ์ และญาติพี่น้องให้มาร่วมพิธีกรรม เพราะเชื่อว่าเมื่อทำพิธีโกนผมให้กับเด็กแล้วจะทำให้เด็กเลี้ยงง่าย ไม่ดื้อ ไม่ซน และแข็งแรง ทำให้ผมที่ติดมาจากในท้องมารดานั้น (ที่เชื่อว่าสกปรก) ได้โกนทิ้งไปทำให้ผมที่เกิดใหม่นั้นดกดำสวยงาม และในปัจจุบันถึงแม้ว่าพิธีกับโกนผมให้เด็กจะน้อยลงไปมากแล้วก็ตาม แต่ก็ยังมีบางครอบครัวที่ยังคงสืบทอดประเพณีนี้อยู่เหล่านี้อยู่

การโกนผมไฟ ทำอย่างไร
โกนผมไฟ จะโกนก็ได้หรือไม่โกนก็ได้ขึ้นอยู่กับ ความเชื่อ ของคนในครอบครัว โกนผมให้กับเด็กนั้นบางบ้านจะจัดพิธีกรรมใหญ่โต บางบ้านก็ทำพิธีเล็กๆ สำหรับคนในครอบครัว ขึ้นอยู่กับความพร้อมของแต่ละครอบครัว ส่วนพิธีกรรมในการโกนผม ให้กับเด็กนั้นก็จะมีพิธีกรรมดังนี้

- ไปดูฤกษ์งามยามดีและเลือกวันที่เป็นมงคลและถูกโฉลกกับตัวเด็ก

- ทำการนิมนต์พระจำนวน 5 รูปหรือ 8 รูปแล้วแต่ศรัทธาเพื่อให้พระมาเจริญพระพุทธมนต์

- พระจะทำพิธีหลั่งน้ำพระพุทธมนต์ด้วยหอยสังข์ลงตรงที่ศีรษะเด็ก และพระจะทำการโกนผมให้กับเด็กเพื่อเป็นปฐมฤกษ์ ในระหว่างนั้นพระก็จะสวดชยันโต วงปี่พาทย์บรรเลงดนตรีอวยพรชัย

- เมื่อพระเจริญพระพุทธมนต์และสวดไปถึงคำว่า ชยันโต จึงเริ่มใช้กรรไกรตัดผม 3 ครั้ง คือตัดจากด้านกลางและวนไปข้างขวาและซ้าย จากนั้นก็จะทำการพรมน้ำพระพุทธมนต์

- หลังจากเสร็จพิธีสวดพุทธมนต์จะเชิญญาติมิตรที่นับถือมาทำการ โกนผมไฟ ให้กับเด็กเพื่อความเป็นสิริมงคลให้แก่เด็ก

- ระหว่างที่โกนผมให้กับเด็กผู้ใหญ่จะให้ศีลให้พรแก่เด็ก อวยพรให้เด็กสุขภาพแข็งแรงอยู่เย็นเป็นสุขไม่เจ็บไม่ป่วย
 
- นอกจากโกนผมให้กับเด็กทางผู้ใหญ่ก็จะตัดเล็บมือเล็บเท้าและโกนคิ้วให้กับเด็กด้วยแล้วนำไปวางไว้ที่ใบบัวส่วนหนึ่งเพื่อนำไปลอยน้ำ และอีกส่วนหนึ่งนำไปวางไว้ในเตียงนอนของเด็ก

- สิ่งที่ขาดไม่ได้เลยเมื่อโกนคิ้วโกนผมเสร็จแล้วผู้ใหญ่จะทำการขยี้ดอกอัญชันให้ออกสีและนำมาทารอบๆ ศีรษะและคิ้วของเด็กเพื่อที่จะทำให้ผมและคิ้วดกดำ

การดูแลผมและศีรษะทารก
การ โกนผมไฟ นั้นนอกจากจะเป็นพิธีกรรมโดย ความเชื่อ ที่มีมาตั้งแต่สมัยโบราณ การโกนผมยังจะช่วยให้ศีรษะของลูกน้อยสะอาดมากขึ้น เนื่องจากศีรษะของเด็กแรกเกิดนั้นยังมีไขติดมาตั้งแต่ในท้องแม่ ซึ่งการดูแลผมและศีรษะหลังจากทำพิธีโกนผมแล้ว คุณแม่ควรหมั่นสะผมให้ลูกน้อยด้วยยาสระผมเด็กที่อ่อนโยน หากศีรษะลูกแห้งจนเกินไปก็สามารถทาน้ำมันเบบี้ออยหรือวาสลินเช็ดทำรอบๆ ศีรษะได้ เพื่อป้องกันไม่ให้ศีรษะแห้งจนเกินไป และหากอยู่ในพื้นที่อากาศหนาวหรือลมแรงก็ควรใส่หมวกไหมพรมให้กับลูกเพื่อให้ความอบอุ่นและป้องกันไม่ให้ป่วยเป็นหวัดได้

ในปัจจุบันพิธีกรรม โกนผมไฟ ให้กับเด็กเมื่ออายุครบ 1 เดือนนั้นจะพบเห็นได้น้อยมากแล้ว แต่บางครอบครัวก็ยังเชื่อและยึดถือปฏิบัติกันสืบมา แต่อาจจะไม่ได้จัดพิธีกรรมที่ใหญ่โตหรือเชิญพระสงฆ์มาให้น้ำพระพุทธมนต์อย่างในอดีต แต่ก็ยังคงโกนผมให้ลูกเมื่ออายุครบ 1 เดือนเพื่อให้ศีรษะของลูกสามารถทำความสะอาดได้มากยิ่งขึ้น การโกนผมจะทำก็ได้ไม่ทำก็ได้ขึ้นอยู่กับความเชื่อและความพร้อมของแต่ละครอบครัว ซึ่งก็เห็นมีน้อยมากแล้วในปัจจุบัน