ผอมแต่อ้วน อ้วนแต่ผอม! Skinny Pot Bellies, Fatty Sticks

“หมอผิงคะ ใครๆก็บอกว่าหนูผอมนะคะ แต่หนูมีพุงอะค่ะ จะทำไงดี”

“หมอผิง ครับ พี่ชายผมเป็นนักกีฬา กล้ามงี้ปึ้กเลย แต่ทำไมไปวัดค่าดัชนีมวลกายมา ปรากฏว่าเกินเกณฑ์”

สองคำถามนี้ บังเอิญถูกหยิบยกขึ้นมาถาม ในช่วงเวลาใกล้ๆ กัน จึงสะกิดให้หมอคิดอยากเขียนเล่าเกี่ยวกับเรื่องผอมแต่อ้วน และ อ้วนแต่ผอมขึ้นมา

ผอมแต่อ้วน เป็นกรณีที่เจอได้บ่อยในสาวไทยหลายคน หากดูจากรูปร่างภายนอก พวกเธอเหล่านี้ก็ดูแขนขาเล็กบอบบาง น่าทะนุถนอม แต่หากได้โฟกัสไปที่ช่วงกลางลำตัวชัดๆ จะแอบเห็นมวลทรงกลมขนาดพองามยื่นมาจากส่วนท้อง จะว่าตั้งครรภ์อ่อนๆ ก็ไม่น่าใช่ เพราะดูไม่มีอาการอื่นๆ ของคนตั้งครรภ์ ประเมินไปมาจึงสรุปได้ว่าเธอเหล่านี้ผอมแต่มีพุง!

หากนำนํ้าหนักกับส่วนสูงของสาวผอมแต่มีพุง มาวัดตามเกณฑ์ประเมินทั่วไปคือ ดัชนีมวลกาย (นํ้าหนัก หารด้วนส่วนสูงหน่วยเป็นเมตรยกกำลังสอง) จะพบว่าเธอเหล่านี้ผ่านเกณฑ์สบาย ไม่จัดว่านํ้าหนักเกินแต่อย่างใด แต่ถ้าเราลองเปลี่ยนมาใช้เกณฑ์ประเมินการสะสมของไขมันที่หน้าท้อง โดยนำรอบเอว มาหารด้วยรอบสะโพก หากเกิน 0.85 จะจัดว่ามีไขมันสะสมที่หน้าท้องมากเกินไป เราจะพบว่า สาวๆ หลายคนอาจตกเกณฑ์นี้

สาเหตุที่เป็นเช่นนี้ เพราะ สาวๆ ผอมแต่มีพุงนั้น ไม่ได้มีเปอร์เซ็นต์ไขมันสะสมในร่างกายมากเกินไป แต่กลับมีการกระจายของไขมันไม่เหมาะสม โดยไขมันไปกองสะสมที่พุงมาก สาเหตุมาจากการรับประทานอาหารไม่ถูกวิธี และไม่ออกกำลังกาย (บางรายออกกำลังกาย แต่รับประทานไม่ดี ก็ส่งผลให้พุงไม่ลาจากได้)

ผอมแต่มีพุง ไม่ได้ส่งผลเสียแค่ความสวยงามภายนอก แต่ยังส่งผลเสียต่อสุขภาพภายใน เพราะเซลล์ไขมันที่บริเวณพุงจะหลั่งกรดไขมันและสารที่ก่อการอักเสบ เพิ่มการสะสมของไขมันในอวัยวะต่างๆ เช่น ตับ ตับอ่อน หรือแม้กระทั่งหัวใจ ในระยะยาว จะเพิ่มความเสี่ยงต่อโรคเบาหวาน หลอดเลือดหัวใจ รวมไปถึงอัลไซเมอร์

อาหารที่ส่งเสริมการสะสมของไขมันบริเวณพุง ได้แก่ นํ้าตาล แป้งขัดขาว ไขมันทรานส์ และแอลกอฮอล์ การแก้ปัญหาผอมแต่มีพุงจึงควรเน้นที่การลดขนมหวาน เครื่องดื่มรสหวานทุกชนิด ขนมขบเคี้ยว ครีมเทียม นํ้าตาล มาการีน สุรา เปลี่ยนจากการรับประทานข้าวขาวหรือขนมปังขาว เป็นข้าวกล้องหรือขนมปังโฮลวีท งดดื่มสุรา และออกกำลังกายสมํ่าเสมอ

ในทางตรงกันข้าม บางคนดูจากรูปร่างภายนอกอาจดูหนาปึ้กฐานแน่น วัดดัชนีมวลกายเหมือนจะเกินเกณฑ์ แต่หากประเมินการกระจายของไขมัน กลับพบว่าไขมันไมได้สะสมที่พุงมากไปกว่าส่วนอื่นมีการกระจายของไขมันอย่างเหมาะสม
เมื่อวัดละเอียดลงไปพบว่า มีมวลกล้ามเนื้อมาก สมรรถภาพทางร่างกายทั้งหัวใจและปอดฟิต และที่สำคัญคือผลเลือดปกติดีทุกอย่าง คนอ้วนกลุ่มนี้จึงจัดได้ว่าสุขภาพดีกว่าคนผอมที่มีพุงเสียอีก
จะเห็นได้ว่าการประเมินความอ้วนหรือผอม ต้องอาศัยหลายเกณฑ์ในการประเมิน จะดูเพียงแต่จากสายตาภายนอก หรือคิดแค่ค่าดัชนีมวลกายคงไม่ได้ จริงๆ แล้ว...ก็ไม่ต่างจากหลายสิ่งหลายอย่างในโลกใบนี้ ที่มิอาจประเมินได้เพียงแค่จากเปลือกภายนอก แต่ต้องมองให้ถึงเนื้อใน มองให้ถ้วนถี่ จึงจะเข้าถึงข้อเท็จจริง

พญ.ธิดากานต์ รุจิพัฒนกุล แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านผิวหนังและแพทย์วุฒิบัตรเอนไทเอจจิ้งเมดิซีน (สหรัฐอเมริกา) โรงพยาบาลสมิติเวช สุขุมวิท และศรีนครินทร์
Twitter, Instagram: @thidakarn

Skinny Pot Bellies, Fatty Sticks
“Dr. Ping, everyone says I’m skinny, but I have belly. What should I do?”
“Dr. Ping, my brother is an athlete with super biceps, how come his body mass index is over the limit?”
These two questions popped up around the same time and they made me want to write about skinny pot bellies and fatty sticks.
We see a lot of skinny pot bellies in Thai ladies. If we look at their overall appearances, we will notice that they are so fragile with lanky limbs. But if we focus on the mid section, what’s that peeking out from under the dress? She doesn’t have the symptoms of an expectant Mom, so she must have…a belly!
If we take the weight and height of our skinny pot belly lady to calculate her body mass index (BMI, weight divided by height in meter square), we will find that they pass for normal range with flying colors. But if we measure her waistline and divide by her hip size, we will see that she has more than 0.85, which means that she has too much fat around the waist.
The reason is because our skinny pot belly lady doesn’t have a high percentage of fat in her body, but it’s just that the fat is not proportionally distributed and is collected in the belly. The root cause is improper nutrition and exercise (some girls will exercise, but eat unhealthily so they cannot get rid of it).
Skinny pot belly does not only ruin our external appeal, but our internal health as well. The fat cells in the belly will secrete fatty acids and inflammation factors to collect in other organs, such as the liver, pancreas, and even the heart. In the long run, it will increase the risk of diabetes, cardiovascular disease and Alzheimer’s disease.
Food that will promote fat collection in the belly includes sugar, white starch, transfat, and alcohol. To solve this problem, reduce desserts, sweet drinks, snacks, nondairy creamers, sugar, margarine and alcohol. Change from white rice or white bread to bran rice and whole wheat bread. Abstain from drinking alcohol and start exercising regularly.
On the contrary, some people may look like they have a heavy mass and their BMI should be over the limit. But if we make the assessment, we will find that their body fat is distributed proportionally and they have more muscle mass. Their heart and lungs are fit and, most importantly, their blood test looks mighty fine. So although they may look chunky, they are actually healthier than a skinny person with a pot belly.
So appearances cannot really tell if someone is skinny or fat and we cannot just go by the BMI. In reality…it’s really not that much different from anything else in this world: looks can be deceiving. So we have to look past the façade to see the hidden truth.

ขอขอบคุณ บทความสุขภาพ จาก โรงพยาบาลสมิติเวช