10 อันดับความซื่อสัตย์ ผัวเดียวเมียเดียว ของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม มนุษย์อยู่ที่เท่าไหร่?

จัดอันดับ "ความซื่อสัตย์" ในสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม ใครครองแชมป์รักเดียวใจเดียว

เมื่อพูดถึงความรักและการสร้างครอบครัว หลายคนมักมองว่าระบบ "ผัวเดียวเมียเดียว" (Monogamy) คือบรรทัดฐานหลักของสังคมมนุษย์ แต่ในมุมมองของนักวิทยาศาสตร์ ความซื่อสัตย์นี้เป็นสิ่งที่วิวัฒนาการมาตามธรรมชาติ หรือเป็นเพียงสิ่งที่มนุษย์พยายามรักษาไว้ท่ามกลาง "ข้อยกเว้น" ที่พบเห็นได้บ่อยในปัจจุบัน

ล่าสุดงานวิจัยจากมหาวิทยาลัยเคมบริดจ์ โดย มาร์ค ไดเบิล (Mark Dyble) ได้นำเสนอวิธีการประเมินระดับความซื่อสัตย์ของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมที่น่าสนใจผ่านหลักฐานทางพันธุกรรม

วัดความซื่อสัตย์ผ่าน "สายเลือดพี่น้อง"

แทนที่จะเฝ้าสังเกตพฤติกรรมทางเพศที่อาจมีการปกปิด ไดเบิลเลือกใช้ดัชนีชี้วัดที่ชัดเจนคือ "สัดส่วนพี่น้องท้องเดียวกัน (Full Siblings)" เทียบกับพี่น้องต่างพ่อหรือแม่ หากสิ่งมีชีวิตชนิดใดมีคู่เดียวตลอดชีวิต ลูกที่เกิดมาต้องเป็นพี่น้องร่วมพ่อแม่เดียวกันทั้งหมด การกระจายตัวของความสัมพันธ์ทางเครือข่ายนี้สะท้อนให้เห็นว่าโอกาสในการสืบพันธุ์ภายในประชากรนั้นถูกจัดสรรไว้อย่างไร

จัดอันดับความซื่อสัตย์: มนุษย์อยู่ตรงไหน?

จากการวิเคราะห์ข้อมูลยีนของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม 34 ชนิด และข้อมูลมนุษย์จาก 103 กลุ่มประชากรทั่วโลก พบผลลัพธ์ที่น่าทึ่งในตารางอันดับความซื่อสัตย์ (Monogamy League Table) ดังนี้:

• อันดับ 1 หนูดีร์เมาส์แคลิฟอร์เนีย (California deermouse): ครองแชมป์ด้วยคะแนน 100% คือลูกทุกตัวเกิดจากพ่อแม่คู่เดิมตลอดชีวิต
• อันดับ 2-6: ประกอบด้วย หมาป่าแอฟริกัน (85%), ตุ่นหนูพันธุ์ดามาราลันด์ (79.5%), ลิงทามารินหนวดขาว (77.6%), หมาป่าเอธิโอเปีย (76.5%) และบีเวอร์ยูเรเชีย (72.9%)
• อันดับ 7 มนุษย์ (Humans): มีค่าเฉลี่ยพี่น้องท้องเดียวกันอยู่ที่ 66% ซึ่งใกล้เคียงกับชะนีมือขาว (63.5%) และสูงกว่าเมียร์แคท (59.9%)
• กลุ่มรั้งท้าย: เช่น ชิมแปนซี (4.1%) และวาฬเพชฌฆาต (3.3%) โดยมีแกะโซเวย์ (Soay sheep) อยู่ท้ายสุดที่ 0.6%

หนูดีร์เมาส์แคลิฟอร์เนีย (California deermouse)

ความแปลกประหลาดของมนุษย์ในอาณาจักรสัตว์

มนุษย์ถือเป็นข้อยกเว้นที่น่าสนใจ เพราะสัตว์ส่วนใหญ่ที่ยึดระบบคู่เดียวมักแยกไปอยู่เป็นครอบครัวเดี่ยวเพื่อเฝ้าคู่ของตน แต่คนเรากลับอาศัยอยู่ร่วมกันเป็นสังคมขนาดใหญ่ท่ามกลางคู่แข่งมากมาย แต่ยังสามารถรักษาความสัมพันธ์แบบคู่เดียวและมีสัดส่วนพี่น้องท้องเดียวกันที่สูงได้ ซึ่งถือเป็นพฤติกรรมที่หาได้ยากในเชิงวิวัฒนาการ

วัฒนธรรมและวิวัฒนาการ

อย่างไรก็ตาม ความซื่อสัตย์ของมนุษย์มีความยืดหยุ่นสูงและแตกต่างกันไปตามพื้นที่ ข้อมูลจากสุสานยุคหินใหม่ในอังกฤษพบพี่น้องท้องเดียวกันเพียง 26% ขณะที่ในฝรั่งเศสสูงถึง 100% นอกจากนี้ วัฒนธรรมและการคุมกำเนิดในปัจจุบันยังทำให้ความสัมพันธ์ทางเพศและการสืบพันธุ์แยกออกจากกัน ระบบผัวเดียวเมียเดียวของมนุษย์จึงอาจไม่ใช่แค่เรื่องของสัญชาตญาณ แต่เป็นกลไกสำคัญที่ช่วยขับเคลื่อนสังคมให้เดินหน้าต่อไปได้

ตารางจัดอันดับระดับความสัมพันธ์แบบผัวเดียวเมียเดียว (Monogamy)

ชื่อสามัญ (Common Name)	สัดส่วนพี่น้องท้องเดียวกัน (Full Siblings)
หนูดีร์เมาส์แคลิฟอร์เนีย (California deermouse)	100
หมาป่าแอฟริกา (African wild dog)	85
ตุ่นหนูพันธุ์ดามาราลันด์ (Damaraland mole rat)	79.5
ลิงทามารินหนวดขาว(Moustached Tamarin)	77.6
หมาป่าเอธิโอเปีย (Ethiopian wolf)	76.5
บีเวอร์ยูเรเชีย (Eurasian beaver)	72.9
มนุษย์ (Humans)	66
ชะนีมือขาว (Lar (white-handed) gibbon)	63.5
เมียร์แคท (Meerkat)	59.9
หมาป่าสีเทา (Grey wolf)	46.2
จิ้งจอกแดง (Red fox)	45.2
แรดดำ (Black rhinoceros)	22.2
แบดเจอร์ยุโรป (European badger)	19.6
สิงโตแอฟริกา (African lion)	18.5
ลิงแสม (Long-tailed macaque)	18.1
แมวจรจัด (Feral cat)	16.2
พังพอนลายแถบ (Banded mongoose)	15.9
วอลลาบีหิน (Rock wallaby)	14.3
โคอาตีหางแหวน (Ringtailed coati)	12.6
ไฮยีนาลายจุด (Spotted hyena)	12
ชิปมังก์ตะวันออก (Eastern chipmunk)	9.6
ลิงคาปูชินหน้าขาว (White-faced capuchin)	8.5
กอริลล่าภูเขา (Mountain gorilla)	6.2
ลิงบาบูนมะกอก (Olive baboons)	4.8
ชิมแปนซีธรรมดา (Common chimpanzee)	4.1
โลมาปากขวด (Bottlenose dolphin)	4.1
ลิงเวอร์เวต (Vervet monkey)	4
ลิงบาบูนสะวันนา (Savannah baboon)	3.7
วาฬเพชฌฆาต (Killer whale)	3.3
แมวน้ำขนแอนตาร์กติก (Antarctic fur seal)	2.9
หมีดำ (Black bear)	2.6
ลิงกังญี่ปุ่น (Japanese macaque)	2.3
ลิงวอก (Rhesus Macaque)	1.1
ลิงกังดำ (Celebes crested macaque)	0.8
แกะโซเวย์ (Soay sheep)	0.6