ปริศนาธรรม 11 ข้อ "บายศรี" ที่ใช้ในพิธีทำขวัญบวชนาค

บายศรี เป็นอีกหนึ่งสิ่งที่เราจะเห็นได้ในพิธีกรรมต่างๆ ไม่ว่าจะเป็น การบวงสรวง การบูชาครู การบูชาเทพยดา งานบุญ หรืองานมงคลต่างๆ โดยบายศรีนั้นเป็นเครื่องเชิญ หรือเครื่องรับขวัญที่ทำด้วยใบตอง นำมาทำเป็นชั้นแตกต่างกันไปตามแต่ละท้องถิ่น และการใช้ในพิธีต่างๆ ซึ่งบายศรีที่จะมากล่าวถึงกันในวันนี้ คือ "บายศรี" ในพิธีทำขวัญนาค มาดูกันว่าบายศรีในพิธีทำขวัญนาคนั้น แฝงไว้ด้วยคติธรรมคำสอนในเรื่องใดบ้าง

• บายศรีต้น 5 ชั้น หมายถึง ศีล 5 ข้อ
• บายศรีปากชาม 3 หวี หมายถึง ไตรสิกขา 3 อย่าง ได้แก่ ศีล สมาธิ และปัญญา
• อาหารคาวหวาน เปรียบเหมือนร่างกายของคนเราที่มีอายุขัย ต้องสูญสิ้นไปตามเวลา
• ไม้ไผ่ 3 ซีกที่ใช้ค้ำบายศรี หมายถึง บุญกุศล กรรม ที่คอยค้ำจุนไว้ให้ชีวิตเป็นอยู่
• ด้ายผูกมัดบายศรี เปรียบเหมือนกับทิฐิ (ความเห็น) อุปาทาน (ความยึดมั่น)
• ใบตองสด 3 ใบ หมายถึง โลภะ โสทะ และโมหะ
• ผ้าหุ้มบายศรี เปรียบด้วยบุคคลที่ยังไม่ได้บรรพชาอุปสมบท ย่อมมืดมนอนธการ
• แว่นเทียน 3 แว่น เปรียบเหมือน ภพทั้ง 3 ภพ ได้แก่ กามภพ รูปภพ และอรูปภพ
• เหตุที่หมอขวัญนำเทียนมาจ่อที่หน้าผากนาค เพื่อให้พิจารณาว่าไฟนี้เป็นของร้อน ต้องเป่าให้ดับ 3 ครั้ง
• แป้งหอมละลายเจิมให้นาค เปรียบดั่งเครื่องเตือนใจ ต้องดับไฟ 3 กอง ได้แก่ ไฟ คือ ราคะ ไฟ คือ โทสะ และไฟ คือโมหะ
• น้ำมะพร้าว เปรียบเหมือนจิตของนาคที่บริสุทธิ์ในยามที่จะได้อุปสมบท