ปลาชนิดนี้ถูกเรียกว่า "อาหารคนจน" มีขนาดเล็ก แต่คุณค่าทางโภชนาการสูงมาก

ปลาขนาดเล็ก ราคาแค่หลักสิบ ที่ได้ฉายา "อาหารคนจน" แต่อัดแน่นด้วยสารอาหารมหาศาล!

ปลากะตัก หรือที่หลายคนเรียกกันติดปากว่า “อาหารคนจน” คือวัตถุดิบพื้นบ้านที่ทั้งอร่อยและอุดมด้วยสารอาหาร แม้จะมีขนาดเล็กและราคาถูกเพียงกิโลกรัมละประมาณ 10 บาท แต่กลับเป็นแหล่งโปรตีน แคลเซียม และกรดไขมันดีในปริมาณสูงอย่างไม่น่าเชื่อ

ปลาตัวเล็กแต่สารอาหารไม่เล็ก

ตามข้อมูลจากกระทรวงเกษตรของสหรัฐอเมริกา (USDA) ปลากะตักสด 100 กรัม ให้โปรตีนถึง 20 กรัม พร้อมแคลเซียม 147 มิลลิกรัม เหล็ก 3.25 มิลลิกรัม และแร่ธาตุสำคัญอื่น ๆ เช่น ซีลีเนียม สังกะสี ฟอสฟอรัส รวมถึงกรดไขมันโอเมก้า-3

เว็บไซต์ Healthline ยังระบุว่า ปลากะตักมีสาร EPA และ DHA ที่ช่วยลดไขมันในเลือด บำรุงสมอง และดูแลสุขภาพหัวใจ ทำให้แม้จะเป็นอาหารบ้าน ๆ แต่ก็มีคุณค่าทางโภชนาการเทียบเท่าอาหารระดับพรีเมียมได้เลยทีเดียว

iStockphoto

ราคาย่อมเยา แหล่งจับมากทางภาคใต้และภาคกลางตอนล่าง

ราคาปลากะตักสดตามชายฝั่งภาคกลางและภาคใต้ของไทยอยู่ที่ประมาณ 10-17 บาทต่อกิโลกรัม ขึ้นอยู่กับฤดูกาลและขนาดปลา โดยช่วงฤดูจับมาก ชาวประมงสามารถทำรายได้หลายแสนบาทต่อเที่ยวเรือ

ปลากะตักไทยพบมากบริเวณทะเลอ่าวไทยตอนล่างและฝั่งอันดามัน เช่น จังหวัดเพชรบุรี ประจวบคีรีขันธ์ ชุมพร สงขลา และตรัง ปลาชนิดนี้มักอาศัยอยู่รวมฝูงขนาดใหญ่ในระดับน้ำตื้น ใกล้แนวปะการังและปากแม่น้ำ ทำให้จับได้ง่ายโดยใช้ อวนล้อมหรืออวนตาถี่ โดยมากจะออกเรือในเวลากลางคืนเมื่อฝูงปลาขึ้นมาหาอาหาร

ประโยชน์และการบริโภคในครัวไทย

ปลากะตักมีจุดเด่นคือสามารถนำมาทำอาหารได้หลากหลาย ไม่ว่าจะเป็น ปลากะตักทอดกรอบ, ปลากะตักเค็ม หรือ ปลากะตักต้มเค็ม นอกจากนี้ยังเป็นส่วนประกอบสำคัญของน้ำปลาไทยและอาหารแห้งหลายชนิด

ผู้เชี่ยวชาญด้านโภชนาการแนะนำว่า ก่อนปรุงควรล้างด้วยน้ำเกลืออ่อน ๆ เพื่อลดกลิ่นคาว และไม่ควรทอดหรือเคี่ยวนานเกินไปเพราะจะทำให้กรดไขมันโอเมก้า-3 สูญสลาย สำหรับปลากะตักแห้งควรแช่น้ำอุ่น 2-3 นาทีให้เนื้อนุ่มก่อนปรุง เพื่อคงรสชาติและเนื้อสัมผัสที่ดี

iStockphoto

สูตรเด็ดเมนูปลากะตัก 3 แบบ ทำง่ายได้ทุกวัน

1. ปลากะตักคั่วพริกไทยดำ

นำปลากะตักสด 300 กรัม ล้างสะอาด พักให้สะเด็ดน้ำ แล้วหมักกับน้ำปลา น้ำตาล พริกไทยดำ และกระเทียมตำ ตั้งกระทะคั่วด้วยไฟอ่อนจนแห้งและหอม กินคู่ข้าวสวยร้อน ๆ รับรอง “ข้าวหมดหม้อ”

2. ปลากะตักทอดกรอบโรยงา

ใช้ปลากะตักแห้ง 200 กรัม ชุบแป้งข้าวเจ้าเล็กน้อยแล้วทอดในน้ำมันร้อนจนเหลืองกรอบ พักให้สะเด็ดน้ำมัน โรยงาขาวคั่วและพริกไทยเล็กน้อย กินเป็นของว่างหรือกับแกล้มก็อร่อยไม่แพ้กัน

3. ปลากะตักต้มเค็มน้ำตาลปี๊บ

นำปลากะตักสดเคี่ยวน้ำปลา น้ำตาลปี๊บ และพริกไทยในหม้อดินจนข้นและมีกลิ่นหอม เสิร์ฟพร้อมข้าวต้มร้อน ๆ จะได้รสเค็มหวานกลมกล่อม เป็นเมนูประจำบ้านของคนภาคใต้

ปลาตัวจิ๋วที่มีบทบาทใหญ่ในระบบนิเวศและสุขภาพคนไทย

นอกจากเป็นอาหารหลักของครัวเรือน ปลากะตักยังมีบทบาทสำคัญในระบบนิเวศทะเล เพราะเป็นอาหารของปลาขนาดใหญ่และสัตว์น้ำอื่น ๆ ผู้เชี่ยวชาญแนะนำให้ควบคุมการใช้ขนาดอวน เพื่อป้องกันการจับปลาวัยอ่อนและรักษาสมดุลของทรัพยากรทางทะเลอย่างยั่งยืน

สรุป: ปลากะตักอาจถูกเรียกว่า “อาหารคนจน” แต่คุณค่าทางโภชนาการกลับไม่ธรรมดา ทั้งโปรตีนสูง แคลเซียมมาก และมีไขมันดีต่อหัวใจ ถือเป็นวัตถุดิบราคาถูกที่ทั้งอร่อยและดีต่อสุขภาพ เหมาะกับทุกครัวเรือน

1. VnExpress
2. Healthline
3. USDA