ไขปริศนาชื่อ "พายุมังคุด" ไต้ฝุ่นรุนแรงที่สุดของปี ชื่อนี้ไม่ได้ตั้งเล่นๆ

"พายุมังคุด" หรือ ไต้ฝุ่นมังคุด กลายเป็นพายุหมุนเขตร้อนภูมิภาคแปซิฟิกที่มีความรุนแรงที่สุดของปี 2018 โค่นแชมป์เก่าอย่าง "ไต้ฝุ่นเชบี" หลังจากที่ครองสถิตินี้ได้เพียงไม่กี่วัน พลังความรุนแรงของพายุมังคุดสร้างความเสียหายให้กับหลายประเทศที่พายุพาดผ่าน โดยเฉพาะประเทศฟิลิปปินส์, เกาะฮ่องกง และประเทศจีนตอนล่าง

ขณะนี้ พายุไต้ฝุ่นมังคุด ได้อ่อนกำลังลงกลายเป็นหย่อมความกดอากาศต่ำ ปกคลุมอยู่บริเวณมณฑลยูนนาน ประเทศจีน ไม่มีผลกระทบโดยตรงกับประเทศไทย แต่ทางกรมอุตุนิยมวิทยา ก็ได้ออกประกาศเตือนให้ประชาชนทางภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เตรียมรับมือกับปริมาณฝนตกหนักในระยะ 1-2 วันนี้ ส่วนลมมรสุมตกเฉียงใต้จะมีกำลังแรงขึ้น ทำให้พื้นที่ภาคใต้ทั้ง 2 ฝั่งทะเลจะมีฝนตกต่อเนื่องด้วย

แต่หลังจากพายุลูกนี้พัดผ่านไปแล้ว ทำให้ชื่อของพายุรุนแรงที่สุดของปีลูกนี้ได้รับความสนใจจากคนไทยเป็นอย่างมาก เพราะประหลาดใจที่ชื่อผลไม้ที่รู้จักกันเป็นอย่างทั้งดี จะกลายเป็นพายุวายร้ายที่สร้างความเดือดร้อนให้กับผู้คนมากมายหลายประเทศเช่นนี้

สำหรับชื่อ "พายุมังคุด" เป็นไปตามกฎการตั้งชื่อพายุหมุนในเขตร้อน จาก 14 สมาชิกประเทศ (WMO Typhoon Committee) ประกอบด้วย กัมพูชา, จีน, เกาหลีเหนือ, ฮ่องกง, ญี่ปุ่น, ลาว, มาเก๊า, มาเลเซีย, ไมโครนีเซีย, ฟิลิปปินส์, เกาหลีใต้, ไทย, สหรัฐอเมริกา และเวียดนาม

โดยทุกประเทศจะส่งรายชื่อพายุอย่างเป็นทางการ ประเทศละ 10 ชื่อ โดยจะหมุนเวียนใช้ตั้งชื่อพายุเรียงตามลำดับอักษรประเทศในภาษาอังกฤษ เช่น พายุไต้ฝุ่นเชบี ที่พัดถล่มญี่ปุ่นนั้น เป็นชื่อจากเกาหลีใต้ ตามมาด้วย พายุไต้ฝุ่นมังคุด เป็นตัวแทนชื่อจากไทย และต่อมาเกิด พายุโซนร้อนบารีจัต ซึ่งเป็นชื่อจากสหรัฐอเมริกา ตามมาตามลำดับ

สำหรับชื่อพายุหมุนในเขตร้อนจากประเทศไทย ที่ได้เลือกใช้อย่างเป็นทางการ ส่วนใหญ่เป็นชื่อเฉพาะของสิ่งของหรือชื่อในวรรณคดี ได้แก่ พระพิรุณ, มังคุด, วิภา, บัวลอย, เมขลา, อัสนี, นิดา, ชบา, กุหลาบ และ ขนุน

อย่างไรก็ตาม ชื่อพายุหมุนในเขตร้อนยังมีวันเกษียณอายุตัวเองด้วย เนื่องจากกฏเกณฑ์ในการตั้งชื่อพายุแต่ละลูกครั้ง จะวนใช้ซ้ำไปเรื่อยๆ แต่ในทุกปีมักจะมีพายุหมุนรุนแรงและสร้างความเสียหายอย่างหนัก คณะกรรมการจะมีการตัดสินพิจารณาถอดถอนบางชื่อของพายุออกไป โดยสมาชิกจะต้องส่งรายชื่อใหม่เข้าไปทดแทนตามลำดับ

โดยที่ผ่านมา ชื่อพายุหมุนในเขตร้อนจากประเทศไทย ที่เคยเกษียณอายุก็มีหลายชื่อเช่นกัน อาทิ "พายุไต้ฝุ่นทุเรียน" ที่เคยพัดเข้าชายฝั่งเวียดนามและลงสู่ทะเลอ่าวไทย ก่อนจะข้ามด้ามขวานไทยลงสู่อ่าวเบงกอล เมื่อ 12 ปีที่แล้ว หลังจากนั้นชื่อนี้ก็เกษียณอายุลงไป หรือ "พายุไต้ฝุ่นสาริกา" เมื่อ 2 ปีก่อน ที่เคยพัดสร้างความเสียหายอย่างหนักให้กับฟิลิปปินส์ แต่มีการใช้ชื่อนี้ซ้ำมาแล้วหลายครั้ง เป็นต้น

และนอกจากชื่อพายุหมุนในเขตร้อนภูมิภาคแปซิฟิกแล้ว ประเทศไทยยังเป็นสมาชิกร่วมกับกรมอุตุนิยมวิทยาอินเดีย ที่ดูแลสภาพอากาศในภูมิภาคมหาสมุทรอินเดียตอนเหนืออีกด้วย โดยภูมิภาคนี้มีสมาชิก 8 ประเทศ ได้แก่ บังกลาเทศ, อินเดีย, มัลดีฟส์, เมียนมา, โอมาน, ปากีสถาน, ศรีลังกา และไทย

โดยทั้งหมดจะส่งชื่อ 8 ชื่อ ที่จะใช้ในการตั้งชื่อพายุหมุนเขตร้อนในมหาสมุทรอินเดียตอนเหนือ โดยหมุนเวียนตามลำดับอักษรประเทศในภาษาอังกฤษเช่นเดียวกัน ซึ่งพายุหมุนในภูมิภาคนี้จะเรียกว่า "พายุไซโคลน" โดยชื่อจากประเทศไทยส่วนใหญ่จะเป็นชื่อเรียกของอัญมณี ได้แก่ มุกดา, ไข่มุก, เพชร, ไพลิน, โกเมน, โมรา, เพทาย และ อำพัน