"ร้องเพี้ยน" เกิดได้ทุกเวที โดย ต้า Paradox

"ร้องเพี้ยน" เกิดได้ทุกเวที!

บังเอิญได้เห็นข่าวทางโลกโซเชียลเกี่ยวกับ "การร้องเพลงเพี้ยน" เลยรู้สึกว่ามีหลายอย่างที่เพื่อนๆอาจจะยังไม่รู้หรือไม่เข้าใจเกี่ยวกับการเล่นดนตรีบนเวที ที่เราได้ดูได้ฟังกันนั้น ในความเป็นจริงแล้ว การเล่นอยู่บนเวทีมันช่างต่างจากการเป็นคนฟังมากๆ เลยทีเดียว อาจเรียกว่าคนละโลกกันเลยก็ได้ครับ คล้ายกับการที่เรานั่งดูฟุตบอล ผ่านหน้าจออยู่ที่บ้าน กับเราได้ไปอยู่ในสนามเป็นนักเตะเสียเอง ก็คนละเรื่องเหมือนกัน มีอีกหลายอย่างที่เป็นทำให้การร้องเพลงผิดพลาดและไม่เต็มร้อย จนเกิดปัญหาใหญ่ที่สุดก็คือ "การร้องเพี้ยนนั่นเอง" ซึ่งการร้องเพี้ยนนั้น มีปัจจัยตัวแปรมากมาย ที่ทำให้นักร้องประสบปัญหา ซึ่งไม่ได้แปลว่านักร้องคนนั้นจะเป็นคนที่ร้องไม่ดีนะครับ วันนี้เลยอยากจะเล่าประสบการณ์ตรงที่ผ่านมา เผื่อว่าจะช่วยให้เพื่อนๆ ได้เข้าใจ เวลารับชมคอนเสิร์ตหรือฟังเพลงผ่านหน้าจอทีวีได้มากขึ้นครับ

ปัจจัยที่ทำให้การร้องผิดปกติหรือร้องเพี้ยน เท่าที่เจอมามีดังนี้ครับ ยกตัวอย่างสัก 1 ข้อใหญ่ๆ

1. ฟังเสียงจากลำโพงมอนิเตอร์หน้าเวทีไม่รู้เรื่อง

นี่คือสาเหตุหลักและเป็นสาเหตุใหญ่สุดเลยก็ว่าได้ ที่มักประสบปัญหาบ่อยที่สุดโดยเฉพาะยิ่งถ้าเป็นนักร้อง จะเป็นช่วงเวลาที่เลวร้ายที่สุด เมื่อเสียงที่ได้ยินนั้นฟังไม่รู้เรื่อง แต่ก่อนอื่นนั้นต้องบอกก่อนเลยว่า เสียงที่นักดนตรีได้ยินจากลำโพงหน้าเวที จะไม่เหมือนเสียงที่เราๆ ได้ยินกันนะครับ อันนี้ต้องทำความเข้าใจมากๆ เลยครับว่าต่างกัน เสียงที่นักดนตรีได้ยินหน้าเวที จะเอาไว้ฟังเฉพาะสิ่งที่ต้องการ จำเป็นต้องเน้นเฉพาะบางเสียง เช่นถ้าเป็นนักร้องนำ ก็อาจจะเน้นเสียงร้อง ถ้าเพิ่มเสียงมากเกินไปจะมีบางเสียงจมหรือมัว แย่งซีนกันเอง ทำให้ยิ่งฟังไม่รู้เรื่องไปกันใหญ่

จากที่ผมเล่นคอนเสิร์ตมานาน ลำโพงหน้าเวทีส่วนใหญ่ สภาพมักไม่ค่อยดีครับ ค่อนข้างยับเยิน เอาง่ายๆ บางที่ใช้คำว่าห่วยได้อย่างเต็มปาก ซึ่งจะต่างจากลำโพงด้านนอกที่คนดูจะได้ยิน ลำโพงนอกจะแพงและดีกว่ามาก เพราะเอาไว้ให้ลูกค้าคนดูได้ฟัง ส่วนเสียงที่คนดูได้ยินนั้นจะผ่านการผสมเสียง ปรับแต่ง หรือมิกซ์มาแล้ว เอาง่ายๆ ก็คือข้างนอกอาจจะฟังเพราะ แต่เสียงบนเวทีอาจจะไม่ต่างอะไรจากสงครามโลกเลยก็ได้ ซึ่งนั่นแหละคือปัญหาใหญ่ที่สุดของนักดนตรี ส่วนการฟังไม่รู้เรื่องนั้นก็แยกได้อีกหลายข้อดังนี้ครับ

1.1 บนเวทีเสียงอื้ออึงนรกแตก ฟังไม่รู้เรื่อง เสียงสกปรก

ปัญหาแบบนี้มักเกิดจากการปล่อยเสียงออกมามากเกินไป จนเสียงล้น หรือปนกันมั่ว ทำให้การฟัง รู้สึกเหมือนมีสงครามโลกอยู่บนเวที จนจับอะไรไม่ได้ ฟังกันเองไม่รู้เรื่อง มันจะยิ่งเลวร้ายมาก ถ้าลำโพงข้างหน้าที่คนดูฟังคุณภาพชัด จะกลายเป็นยิ่งเห็นความผิดพลาดชัดเจนยิ่งขึ้น ยกตัวอย่างเช่น ฟังกันเองไม่รู้เรื่อง นักร้องไม่ได้ยินเสียงกลอง ก็จับจังหวะไม่ได้ มือกีตาร์ไม่ได้ยินเสียงกีตาร์ของตัวเองเพราะเสียงอื่นๆ กลบ ก็จะขาดความมั่นใจในการเล่น รู้สึกว่าเสียงกีตาร์ของตัวเองออกมาไม่ดี ก็เสียเซลฟ์เล่นไม่ได้อารมณ์ อันนี้คือเรื่องใหญ่ ถ้าเล่นแล้วรู้สึกแย่ อาการก็จะส่งไปถึงคนดูไปด้วย ก็จะไม่สนุกเท่าที่ควร ความฮึกเหิมความคึกคักลดลงไปอย่างเห็นได้ชัดจาก 100% อาจจะเหลือประมาณ 20% ไปเลย

ปัญหานี้มักเกิดกับวงดนตรีสมัครเล่น หรือการเล่นดนตรีที่นานๆ ครั้ง ไม่มีประสบการณ์ในการปรับเสียง เวทีประกวดจะเป็นกันเยอะ ประเภทเปิดเสียงของแอมป์ตัวเองดังไปหมด หรือทีมงานปล่อยเสียงออกมาจากลำโพงด้านหน้า จนท่วมเวทีไปหมด ก็จะกลายเป็นได้ยิน แต่ฟังไม่รู้เรื่อง ไม่รู้ว่าจะเล่นอะไร สุดท้ายก็เล่นกันเละเทะ เพราะจับอะไรไม่ได้ อาการที่เกิด จะเป็นอารมณ์มองหน้ากันเอง หันไปดูกันเอง ท่าทางงงๆ เพราะฟังกันไม่รู้เรื่องนั้นเองครับ

วิธีแก้ : พยายามลดเสียงหน้าตู้แอมป์ของแต่ละคนลงไป สักครึ่งหนึ่ง เอาพอที่ได้ยิน แล้วให้ช่วยเพิ่มที่ลำโพงมอนิเตอร์ด้านหน้าเวทีแทน ทดแทนกัน

1.2 เสียงร้องดังไป หรือเสียงดนตรีเบาไป

ปัญหานี้ น่าจะเป็นปัญหาที่ทำให้ ร้องเพี้ยนครับ ยิ่งกรณีจากที่ดูคลิปโชว์เพลงดังกล่าว มั่นใจว่าน่าจะเข้าข่ายปัญหานี้ คือ ได้ยินแต่เสียงร้องตัวเอง แต่ไม่ได้ยินเสียงของดนตรีโดยเฉพาะเสียงเบส ที่เป็นเสียงกำหนด คีย์ของดนตรีหรือคอร์ดของดนตรีนั้นๆ หรือไม่ก็มีเสียงอะไรสักอย่างที่ดังมากเกินไป จนทำให้จับคีย์ไม่ได้ สำหรับการร้องเพลงนั้นถือว่าเป็นเรื่องใหญ่มากๆ ใหญ่ที่สุด ใหญ่กว่าฟังไม่รู้เรื่องอีกนะครับ เพราะมันจะทำให้เกิดอาการร้องเหิน ร้องเพี้ยน ออกทะเล ออกอ่าวไปเลย โดยเฉพาะเวทีที่มีการถ่ายทอดสด ฟังกันผ่านมือถือ โดยเฉพาะการฟังจากมือถือนั้น จะไม่ค่อยได้ยินเสียงเบสมาอุ้ม ทำให้เสียงร้องจะยิ่งเด่น ร้องบนเวทีนักร้องฟังไม่ถนัด แต่เสียงที่เราๆได้ยินกลับออกมาชัดแจ๋ว แม้แต่ลมหายใจยังได้ยิน ก็ยิ่งเห็นรอยแผลเห็นอาการเพี้ยนมากขึ้น

ซึ่งการร้องเพี้ยนแบบนี้ไม่ได้แปลว่าร้องไม่เก่งหรือร้องไม่เป็นนะครับ นักร้องอาชีพก็เกิดขึ้นได้เสมอ ตัวผมเองทุกวันนี้ยังประสบปัญหานี้อยู่เลยครับบางเวที ยิ่งถ้าโชว์เพลงเดียว ขึ้นมาร้องตู๊ม กว่าจะบอกสตาฟหรือกว่าจะแก้สถานการณ์ก็จบเพลงไปแล้ว เวลาฟังไม่รู้เรื่องเวลาร้องเพี้ยนนี่ ไม่ได้แก้กันกลับมาได้เลยนะครับ พอเพี้ยนแล้วก็เพี้ยนเลย กู้สถานการณ์กลับมาได้ยากมาก ยิ่งร้องเป็นหมู่คณะยิ่งพากันโป๊ะล่ม คนนึงร้องเพี้ยน พาให้คนอื่นฟังแล้วก็ยิ่งพากันเพี้ยน เรียกว่าชวนกันออกทะเลหาปลาไปเลย

วิธีแก้: วิธีแรกให้หยุดร้องก่อน แล้วลองฟังเสียงดนตรีเปล่าๆ พอเริ่มจับคีย์ได้ก็ค่อยร้องต่อ
แต่ถ้าฟังเสียงดนตรีโดยรวมไม่รู้เรื่อง ให้หันไปบอกสตาฟหรือทีมงานโดยด่วน ให้เขาช่วยดันเสียงดนตรีขึ้น ถ้าใครสังเกตดีๆ เวลาดูคอนเสิร์ต ช่วงแรกๆ ที่ยังไม่เข้าที่ เราจะเห็นนักดนตรีหรือนักร้องทำท่าเอานิ้วแตะปาก หันไปมองสตาฟแล้วทำนิ้วชี้ๆ ขึ้น นั่นแปลว่าขอเสียงร้องดังขึ้น หรือถ้าชี้ไปที่เครื่องดนตรีใดเครื่องดนตรีหนึ่ง แล้วทำท่าชี้ขึ้นก็คือขอเสียงดนตรีขึ้น เอานิ้วชี้ลงคือเบาลงนั่นเอง ภาษามือนั่นแหละครับ คือกำลังแก้ปัญหากันอยู่

วิธีนี้จะช่วยแก้ปัญหาได้บ้างในยามฉุกเฉิน การเพิ่มเสียงดนตรีจะช่วยแก้อาการเพี้ยนได้มากเพราะถ้าฟังดนตรีรู้เรื่องก็จะจับคีย์ถูก แต่ถ้าเสียงร้องที่ได้ยินดังเกินไป จะทำให้ร้องไม่มั่นใจ เพราะแค่อ้าปากเสียงก็กระแทกหน้า ทะลุหูแล้ว ทำให้หางเสียง การควบคุมเสียงร้องนั้นยาก ลงปลายโน้ตไม่ถูก ให้แก้โดยใช้วิธีลดเสียงร้องเบาลง ตัดหรือลดเสียงกลางก้องๆ ออกไปบ้าง (บอกทีมงาน)

1.3 มิติของเสียงไม่เท่ากัน จนเกิดอาการหลอนหู หรือความถี่เสียงกวนกัน

กรณีนี้เป็นกรณีศึกษาที่เกิดไม่บ่อยมากแต่ก็เกิดมาแล้ว เช่นความดังของลำโพงต่างๆ ไม่เท่ากัน จะทำให้หลงเหลือหางเสียง หรือปลายเสียง ความถี่ย้อนมาตีกันเอง คล้ายเราวาดรูปวงกลม 2 วง แล้วขยับห่างกันจนส่วนปลายซ้อนทับกัน ปัญหานี้ทำให้นักร้องบนเวทีงง เวลาเคลื่อนที่ ยกตัวอย่างเช่น เสียงกีตาร์ที่ตู้แอมป์ของมือกีตาร์อาจจะเบา แต่เสียงตรงหน้าเวทีดังมาก พอนักร้องเดินผ่านมิติความดังเบาจากจุดที่ต่างกันนั้น จะเกิดการได้ยินที่เปลี่ยนไปวูบวาบ ซึ่งจะทำให้สับสนหรืองงคีย์ได้มากเลย

อันนี้มักเกิดกับเวทีที่ใหญ่มากๆ หรือบางทีลำโพงใหญ่ตั้งอยู่เหนือศีรษะ เสียงของลำโพงใหญ่จะล้นมาท่วม ซ้อนกับเสียงจากลำโพงเล็กหน้าเวที ในบางจุด ทำให้เวลาเดินจะได้ยินไม่เท่ากัน ก็งงได้ อันนี้เป็นบ่อยครับในการเล่นในพื้นที่เล็กๆ

วิธีแก้ : พยายามอยู่ในจุดที่ฟังรู้เรื่องที่สุด ถ้านักร้องสามารถเคลื่อนที่ได้ ก็ให้เดินไปในจุดที่ตัวเองฟังถนัดที่สุด แล้วอยู่ตรงนั้นเป็นหลัก หรือไม่ก็บอกสตาฟให้ช่วยดันเสียงจากลำโพงบางจุดที่เบาให้ดังขึ้น

.......................................................

ยังมีปัญหาอื่นๆ ที่เป็นปัจจัยให้ร้องเพี้ยนอีกมากมาย แต่อยากให้เพื่อนๆมีความเข้าใจก่อนนะครับว่า ปัจจัยหลักๆ ของการร้องเพี้ยน โดยเฉพาะนักร้องระดับออกทีวีหรือระดับออกอัลบั้ม ผมมั่นใจเลยว่าเกิดจากการได้ยิน ซึ่งไม่ได้แปลว่าเขาร้องไม่เก่งหรือร้องไม่เป็นแต่อย่างใดครับ ย้ำ (คนร้องเพี้ยนจริงๆ จะไม่สามารถร้องอัดเสียงได้เลยครับ จะยากมากที่จะร้องให้ตรงคีย์) และคนที่ร้องเก่งก็เกิดปัญหาได้ตลอดเวลาครับ เห็นมาเยอะแล้ว นักร้องขั้นเทพบางวงก็เพี้ยนกระจายครับในบางเวที (ไม่ใช่วงผมนะ อิอิ) ซึ่งไม่ได้แปลว่าเขาร้องแย่ แต่แปลว่าเขาเกิดปัญหาและสถานการณ์ตอนนั้นฟังไม่รู้เรื่องอย่างแน่นอนครับ ส่วนนักร้องพรสวรรค์ ที่ขึ้นเวทีไหนก็ร้องได้สุดยอดก็มีเยอะ อันนั้นก็ปล่อยเขาไปครับ

ที่เล่ามานั้น เป็นปัญหาที่มักเกิดกับคนส่วนใหญ่ ตัวผมเองในปัจจุบันก็ยังเกิดปัญหาวันเว้นวันอยู่เลยครับ แต่ละเวทีก็มีปัจจัยตัวแปรเปลี่ยนไป ไม่มีอะไรแน่นอนหรอกครับ
แม้จะซาวด์เช็คกันไปแล้ว พอถึงเวลาเล่นจริง เสียงก็เปลี่ยนครับ ต้องแก้สถานการณ์เฉพาะหน้าเท่านั้น ต้องใช้ประสบการณ์ล้วนๆ

พอดีเห็นในโลกโซเชียลวิพากษ์วิจารณ์เรื่องนักร้องที่ร้องกันเพี้ยนแล้วรู้สึกสะกิดใจครับ เลยอยากจะไขข้อข้องใจให้ได้รับรู้กัน
และก็ขอเป็นกำลังใจให้กับน้องๆ ที่ขึ้นเวทีใหม่ๆ ทุกๆ คนครับ ต้องฝึกแก้สถานการณ์เฉพาะหน้ากันต่อไป ขอให้โชคดีครับ

ติดตามได้ทางช่องทางอื่นๆดังต่อไปนี้จ๊ะ
IG: tarparadoxs
Line: @paradoxnews

ลิ้งค์เพจตาต้า(เพจส่วนตัว)
https://m.facebook.com/Tatastudiothailand.