NIKE AIR FORCE 1 : จากรองเท้าบาสเกตบอลที่ล้มเหลว สู่สนีกเกอร์ที่ไม่มีวันตาย

หากพูดถึงรองเท้าสนีกเกอร์สักรุ่น ที่ทรงอิทธิพลต่อโลกแฟชั่น และเหล่าคนรักรองเท้าสนีกเกอร์ เป็นเวลายาวนานหลายทศวรรษ หนึ่งในชื่อแรกที่ต้องนึกถึง คือ NIKE AIR FORCE 1 รองเท้าสุดอมตะ จากแบรนด์ NIKE

จากอดีตจนถึงปัจจุบัน Nike Air Force 1 ได้รับการยกย่องจากสื่อทางแฟชั่นอย่างแพร่หลาย ทั้งในแง่ความสวย, ความคลาสสิค, คุณค่าที่แฝงอยู่ในรองเท้า รวมถึงอิทธิพลที่มีต่อโลกสนีกเกอร์ กับการพัฒนาจากรองเท้าบาสเกตบอล กลายเป็นรองเท้าพื้นฐาน ที่เหล่าคนรักสนีกเกอร์ทุกคน ต้องมีไว้ในครอบครอง

Main Stand จะพาไปดูเรื่องราวของ Nike Air Force 1 กับเรื่องราวเกือบ 40 ปีของรองเท้าคู่นี้ ที่ได้พัฒนากลายเป็นรองเท้ารุ่นตำนาน ที่สามารถใส่ได้ดูดี ราศีจับในทุกโอกาส ใส่ได้ตั้งแต่ไปเดินตลาดหน้าปากซอย จนถึงเวทีแฟชั่นสุดหรู

รองเท้าบาสที่ไม่ประสบความสำเร็จ
จุดเริ่มต้นของรองเท้า Nike Air Force 1 เริ่มต้นจาก ช่วงต้นยุค 80s ที่ตลาดรองเท้าบาสเกตบอล ถูกถือครองโดยแบรนด์ Converse ไม่ใช่ Nike แบบปัจจุบัน ... ย้อนไปช่วงเวลานั้น Nike มีความพยายามอย่างมาก ที่จะชิงตลาดรองเท้าบาสมาเป็นของตัวเอง โดยเน้นจุดขายไปที่นวัตกรรม Air หรือการแทรกถุงลมไว้ในรองเท้า เพื่อลดการกระแทกของผู้สวมใส่ รวมถึงเพิ่มความยืดหยุ่นของรองเท้า เพื่อให้ผู้สวมใส่เคลื่อนไหวได้ดีมากยิ่งขึ้น

นวัตกรรม Air เริ่มต้นใช้งานกับรองเท้าวิ่งรุ่น Nike Air Tailwind ในช่วงปลายยุค 70s ก่อนจะมีความคิด ต้องการนำนวัตกรรม Air มาใช้กับรองเท้าบาสเกตบอล ที่จะวางจำหน่ายในปี 1982 ... และ Nike เลือกหยิบสถาปนิกออกแบบคอร์ตเทนนิส ให้มาจับงานสำคัญครั้งนี้

Photo : www.freshnessmag.com

บรูซ คิลกอร์ คือคนที่เรากล่าวถึง ชายผู้เป็นดีไซน์เนอร์ ออกแบบรองเท้ารุ่นนี้ ให้กำเนิดมีตัวตนจริงบนโลก เป็นจุดเริ่มต้นของรองเท้าสนีกเกอร์ อันเป็นอมตะและตำนานถึงปัจจุบัน

แม้จะเป็นตำนานของวงการสนีกเกอร์ แต่คิลกอร์เริ่มต้นชีวิตการออกแบบของตัวเอง ในฐานะคนออกแบบคอร์ตเทนนิส ชีวิตของเขาอยู่ห่างไกลจากบาสเกตบอลอย่างมาก และไม่เคยจินตนาการแม้แต่นิดว่า สักวันหนึ่งเขาจะได้มาออกแบบรองเท้า จนกลายเป็นที่รู้จักไปทั่วโลกแบบทุกวันนี้ 

"Air Force 1 คือการออกแบบรองเท้าบาสเกตบอลคู่แรกในชีวิต และผมไม่อยากจะเชื่อว่า มันจะเป็นที่นิยมถึงขนาดนี้ เพราะผมแค่คิดว่าเราออกแบบรองเท้าบาสสักคู่ สิ่งที่เกิดขึ้นในปัจจุบัน คือเรื่องที่คาดไม่ถึง" คิลกอร์ กล่าว

Photo : www.sneakerfreaker.com

คิลกอร์เล่าว่า ในการออกแบบรองเท้า Air Force 1 ณ เวลานั้น ด้วยความเป็นรองเท้าบาส เขาจึงต้องการให้รูปลักษณ์ของรองเท้า แตกต่างจากรองเท้าวิ่ง แต่ด้วยความที่เขา ไม่ใช่คนคุ้นเคยกับกีฬาบาสเกตบอล เขาจึงต้องนำไอเดียของเขา ไปปรึกษากับคนใกล้ตัวที่รู้จักกีฬาบาส รวมถึงแลกเปลี่ยนความคิดเห็นกับเหล่านักบาส ในระดับมหาวิทยาลัย เพื่อให้พวกเขาช่วยออกไอเดีย

รองเท้าวิ่งของ Nike ในช่วงนั้นส่วนใหญ่มีสีดำ หรือสีฉูดฉาด เช่น สีแดง, น้ำเงิน หรือ เขียว เพื่อให้รองเท้าของเขาออกมาแตกต่าง เขาจึงออกแบบรองเท้าให้มีสีขาวล้วนทั้งหมด ยกเว้นโลโก้ Swoosh ที่จะมีสีเงิน (รวมถึงสีอื่น ๆ) เพื่อเพิ่มความแตกต่างให้กับรองเท้า ... นอกจากนี้ คิลกอร์ ได้ออกแบบลักษณะส่วนพื้นรองเท้า ให้เหมือนกับรองเท้าวิ่ง แทนที่จะเป็นลักษณะแบบรองเท้าบาสเกตบอลทั่วไป

รองเท้ารุ่นนี้ได้ชื่อว่า Air Force 1 ซึ่งเป็นการตั้งชื่อล้อเลียนกับ Air Force One ชื่อเครื่องบินส่วนตัวของประธานาธิบดีของสหรัฐอเมริกา และวางขายในปี 1982

Photo : news.nike.com

แม้รองเท้า Air Force 1 จะโด่งดังอย่างมากในปัจจุบัน กับดีไซน์ที่สวยงาม และคลาสสิค แต่ย้อนไปในปี 1982 รองเท้ารุ่นนี้ เน้นทำการตลาดผ่านเรื่องนวัตกรรม Air ไม่ใช่เรื่องของดีไซน์ เพราะในฐานะรองเท้าบาสเกตบอล การให้ความสำคัญกับเรื่องสมรรถภาพของรองเท้า คือสิ่งที่สำคัญกว่า

รองเท้า Nike Air Force 1 เป็นที่นิยมอย่างรวดเร็ว เพราะได้พรีเซนเตอร์ เป็นนักบาสชื่อดังหลายคน เช่น ไมเคิล คูเปอร์, โมเสส มาโลน, จามาล วิลค์ส, บ็อบบี โจนส์ เป็นต้น และนักบาสชื่อดังเหล่านี้ ล้วนใส่ Air Force 1 ลงทำการแข่งขัน

Photo : www.kickz.com

อย่างไรก็ตาม Nike Air Force 1 ได้เสื่อมความนิยมลงอย่างรวดเร็วเช่นกัน เพราะสุดท้ายแล้ว สำหรับวงการบาสเกตบอลในตอนนั้น ยี่ห้อแรกที่คนนึกถึงยังคงเป็น Converse ไม่ใช่ Nike ... Air Force 1 จึงกลายเป็นรองเท้าที่ตีตลาด Converse ไม่แตก และต้องยกธงขาวยอมแพ้ เลิกผลิตไปในปี 1984

AIR FORCE 1 คืนชีพ
ความล้มเหลวกับการต่อสู้ บนคอร์ตบาสเกตบอลของ Nike Air Force 1 ไม่ใช่เรื่องที่เลวร้าย เพราะ Nike สามารถหาทางเอาชนะ Converse จนได้ ด้วย Nike Air Jordan รองเท้ารุ่นที่จับมือกับ ไมเคิล จอร์แดน ซึ่งเข้ามาทดแทน Nike Air Force 1 และกลายเป็นรองเท้าบาสเกตบอลรุ่นยอดนิยม จนถึงปัจจุบัน ... ขณะเดียวกัน Air Force 1 ได้เริ่มต้นเส้นทางใหม่ บนถนนสายแฟชั่น

Photo : www.kickz.com

เป็นเรื่องปกติของโลกมนุษย์ ที่เมื่อตอนมีอยู่ เราจะไม่เห็นค่าของสิ่งต่าง ๆ และมาเห็นคุณค่า ยามสิ่งนั้นจากไป นี่คือสิ่งที่เกิดขึ้น หลังจากรองเท้า Air Force 1 ยุติการผลิตในปี 1984 ... ความต้องการรองเท้า Air Force 1 กลับเพิ่มสูงขึ้นเรื่อย ๆ ผู้คนรู้สึกว่าสีขาวของรองเท้า สามารถนำไปตกแต่งเป็นลวดลายที่แตกต่างกัน ตามใจต้องการ จนทำให้ร้านขายรองเท้า ต่างเสนอให้ Nike นำรองเท้ารุ่นนี้ กลับมาวางจำหน่ายอีกครั้ง แต่ในตอนแรก Nike ไม่สนใจแม้แต่นิดเดียว

ไม่มีใครในบริษัท Nike มองเห็นศักยภาพว่า Air Force 1 จะกลับมาเป็นที่นิยมได้จริง แม้แต่ บรูซ คิลกอร์ ดีไซน์เนอร์ผู้ออกแบบ ยังเลิกออกแบบรองเท้าบาสเกตบอล หันไปออกแบบรองเท้าเทนนิส ให้ทาง Nike แทน เพราะมองว่าเขาคงทำหน้าที่ ในฐานะคนออกแบบรองเท้าบาสเกตบอลได้ไม่ดีพอ

บวกกับช่วงเวลานั้น ไม่มีแบรนด์ไหนกล้านำรองเท้า ที่เลิกวางจำหน่ายไปแล้ว กลับมาผลิตใหม่ นั่นไม่ใช่สิ่งที่โลกธุรกิจรองเท้าทำในยุค 80s ... สำหรับ Nike การนำ Air Force 1 มาวางจำหน่ายใหม่ คือเรื่องตลกสุดขั้วสำหรับทีมผู้บริหาร

อย่างไรก็ตาม บริษัทที่ดีต้องฟังเสียงของลูกค้า ความนิยมของรองเท้า Air Force 1 ยังคงเพิ่มสูงขึ้นเรื่อย ๆ และความต้องการให้นำรองเท้ารุ่นนี้กลับมาผลิตใหม่ ก็เพิ่มสูงขึ้นอย่างมาก ... เมื่อเกิดการเรียกร้องให้มีการนำ Air Force 1 กลับมาวางจำหน่ายอย่างหนัก โดยเฉพาะตัวตั้งตัวตี คือกลุ่มร้านขายรองเท้า ในเมืองบัลติมอร์ รัฐแมรีแลนด์ ทาง Nike จึงตัดสินใจริเริ่มความคิด นำรองเท้ารุ่นนี้มาผลิตใหม่อีกครั้ง แม้ทางบริษัทยังคงไม่เชื่อว่า การกลับมาขายรองเท้ารุ่นนี้จะได้รับความนิยม

Nike กลับมาวางจำหน่ายรองเท้ารุ่น Air Force 1 ใหม่อีกครั้ง ในปี 1986 ด้วยรูปร่างหน้าตาแบบที่เราคุ้นชินกันในปัจจุบัน ... แม้จะกลับมาผลิตใหม่ แต่ทาง Nike ผลิตรองเท้ารุ่นนี้ขึ้นมาแค่ 1,200 คู่ และทั้งหมดวางขายในเมืองบัลติมอร์ โดยมีวางจำหน่ายแค่สองสี คือ ขาว-น้ำเงิน และ ขาว-น้ำตาลช็อคโกแลต

Photo : visobs.co

แม้จะมีจำนวนจำกัด แต่รองเท้า Nike Air Force ขายดีตั้งแต่วันแรก มีสาวกรองเท้าจากทั้ง นิวยอร์ก, วอชิงตัน ดีซี, ฟิลาเดลเฟีย และเมืองละแวกใกล้เคียง มาต่อคิวรอซื้อรองเท้ารุ่นนี้ ตั้งแต่ก่อนร้านจะเปิด และแน่นอนว่า รองเท้าได้ขายหมดอย่างรวดเร็ว

Nike จึงเริ่มรู้ตัวว่า Air Force 1 ไม่ใช่รองเท้าบาสเกตบอลตกรุ่น แต่เป็นรองเท้าแฟชั่นที่ผู้คนกำลังตามหา ทางบริษัทจึงจับมือกับร้านขายรองเท้าในบัลติมอร์ ร่วมกันออกไอเดียที่จะเพิ่มยอดขายให้ Air Force 1 บทสรุปที่ได้คือ Nike จะออกรองเท้ารุ่นนี้ ทุกเดือน โดยเปลี่ยนสีไปเรื่อยๆ ไม่ให้ซ้ำกัน 

การตลาดครั้งนี้ ทำให้ Air Force 1 โด่งดังถึงขั้นสุด เพราะไม่เคยมีสนีกเกอร์รุ่นไหนบนโลก ที่สามารถเปลี่ยนสีไปได้เรื่อยๆ และยังคงสวยงามเหมือนเดิม ... หลังจากนั้นไม่นาน Air Force 1 กลายเป็นรองเท้ายอดนิยมประจำเมืองบัลติมอร์, ฟิลาเดลเฟีย และที่สำคัญที่สุด นิวยอร์ก 

"ผมนั่งรถมาจากที่นิวยอร์ก ผมเห็น Air Force 1 ทั้งหมด 15 แบบวางอยู่ ผมรู้เลย ผมต้องมีทุกคู่ นี่คือสิ่งที่ Air Force 1 เป็น" คลาร์ค เคนท์ ดีเจชื่อดัง และหนึ่งในหนุ่มนักสะสม Air Force 1 จากนิวยอร์กกล่าว

การเป็นไอเท็มแฟชั่นยอดนิยม ในเมืองที่ล้ำสมัยที่สุดของโลก อย่าง นิวยอร์ก เท่ากับการส่งอิทธิพล ให้รองเท้ารุ่นนี้เป็นที่รู้จักในวงกว้าง ช่วงเวลาเพียงสั้น Nike Air Force 1 กลายเป็นที่นิยมเกินกว่าที่ใครจะคาดคิด และแน่นอนรวมถึงผู้ให้กำเนิดรองเท้ารุ่นนี้ อย่าง บรูซ คิลกอร์

"ผมเดินทางไปดูโรงงานที่ไต้หวัน และผมว่าพวกเขากำลังผลิต Air Force 1 อยู่ ผมตกใจมาก ผมไม่เข้าใจเลยว่า ในปี 1987 เรายังผลิต Air Force 1 อยู่เพราะอะไร ? ตอนนั้นผมไม่รู้เลยว่า รองเท้ารุ่นนี้กำลังเป็นที่นิยม เพราะผมไม่เคยจินตนาการภาพนี้ในหัว" คิลกอร์กล่าว

รองเท้าเหนือกาลเวลา
จากวันนั้น จนถึงวันนี้ Nike Air Force ถูกผลิตออกมามากกว่า 2,000 รุ่น สร้างรายได้ให้กับบริษัท Nike เป็นเงินเฉลี่ย 800 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ (24,872 ล้านบาท) ต่อปี จนเรียกได้ว่า เป็นรองเท้าสนีกเกอร์ทรงอิทธิพลระดับแนวหน้าของโลก

Photo : www.kicksonfire.com

มีหลายเหตุผลมากมาย ที่สามารถนำมาอธิบายได้ถึงเหตุผลที่ทำให้ Nike Air Force 1 กลายเป็นรุ่นรองเท้าอมตะไม่มีวันตาย แต่สิ่งหนึ่งที่หลายเว็บไซต์ด้านรองเท้าสนีกเกอร์ ให้เป็นเหตุผลที่ทำให้รองเท้ารุ่นนี้ ได้รับความนิยม คือ "Air Force 1 ไม่ใช่รองเท้า แต่เป็นสัญลักษณ์ เป็นวิถีชีวิต"

ข้อดีที่สุดของรองเท้า Nike Air Force 1 คือความยืดหยุ่นด้านดีไซน์ของรองเท้า ที่สามารถใส่สีสัน ลวดลาย ได้ตามจินตนาการของผู้ออกแบบ แต่ยังสามารถคงความสวยงามเอาไว้ 

ทำให้ Air Force 1 กลายเป็นรองเท้าที่เปิดโอกาส ให้ผู้มีชื่อเสียง แบรนด์แฟชั่นแบรนด์อื่น หรือป็อปคัลเจอร์ต่าง ๆ สามารถมาผนวกเป็นส่วนหนึ่งของรองเท้ารุ่นนี้ได้โดยง่าย ที่สำคัญคือสามารถแสดงตัวตน ของแบรนด์, บุคคล หรือสิ่งต่าง ๆ ลงบนรองเท้ารุ่นนี้ได้อย่างครบถ้วน

Photo : SOLE MANIA

Supreme, NBA, Playstation, Off White, Louis Vuitton, Levi's คือแบรนด์เพียงส่วนน้อยเท่านั้น ที่เคยร่วมจับมือกับ NIke ออกแบบ Air Force 1 ลวดลายเฉพาะ รวมถึงรองเท้าคู่พิเศษที่ออกแบบโดยคนดัง ไม่ว่าจะเป็น ทราวิส สก็อตต์, จี-ดรากอน, เลบรอน เจมส์, เจย์-ซี, แฟต โจ, อีมิเนม ล้วนกลายเป็นรองเท้าหายาก และราคาสูง เพราะความต้องการของกลุ่มคนรักสนีกเกอร์

ไม่เพียงเท่านั้น ปัจจุบัน Nike เปิดโอกาสให้สามารถออกแบบ Air Force 1 ของตัวเองได้ ผ่านเว็บไซต์ของ Nike เพื่อให้ลูกค้ามีรองเท้าที่แตกต่าง โดดเด่น ไม่เหมือนใคร สามารถใส่สีที่ชอบ หรือ ความเป็นตัวเองบนรองเท้าได้ตามต้องการ 

รวมถึง Nike Air Force 1 ยังเป็นรองเท้ายอดฮิตที่คนรักสนีกเกอร์ นิยมนำไปดัดแปลง หรือที่เรียกว่า Custom (คัสตอม) ให้มีลวดลายเป็นแบบเฉพาะของตัวเอง ไม่ว่าจะเป็นการเพนท์ หรือการตัดเย็บ

Photo : @KicksDealsCA

แม้ Nike Air Force 1 จะมีความโดดเด่น ในแง่ของการพลิกแพลงด้านลวดลาย แต่รุ่นรองเท้าที่ทำให้ Air Force 1 ยังคงเป็นตำนานจนถึงทุกวันนี้ คือ Air Force 1 ขาวล้วน (White-White) สุดคลาสสิค คล้ายกับต้นฉบับของ Air Force 1 สมัยยังเป็นรองเท้าบาสเกตบอล 

Nike Air Force 1 ขาวล้วน เปรียบเสมือนสูตรโกงของโลกสนีกเกอร์ เพราะเป็นรองเท้าที่ใส่กับเสื้อผ้าแบบไหนก็ดูดี ไมว่าจะเป็นชุดสูท, กางเกงยีนส์, กางเกมวอร์ม, กางเกงขาสั้น หรือจะใส่ไปเดินจ่ายตลาด ก็ถือว่าดูดีแบบไม่น่าเกลียด จะเป็นผู้ชาย, ผู้หญิง, เด็ก หรือคนแก่ รูปร่างหรือสีผิวแบบไหน สามารถใส่รองเท้าคู่นี้ได้ดูดีเทียบเท่ากันหมด

Nike Air Force 1 สีขาวล้วน จึงเปรียบเสมือน รองเท้าที่มีทุกบ้าน เพราะเป็นเรื่องง่าย ในการแต่งตัวให้ดูดี ไม่ว่าจะอยากแต่งตัวแนวไหน หากนึกไม่ออกว่าจะใส่รองเท้าคู่ไหน หยิบ Air Force 1 ขาวล้วนมาใส่ คุณสามารถดูดี พร้อมเดินออกจากบ้านได้ในทันที

Photo : www.shopnikes99.com

ยิ่งเมื่อเวลาผ่านไป ความคลาสสิคของ Nike Air Force 1 ขาวล้วน กลายเป็นอีกหนึ่งปัจจัยสำคัญ ที่ทำให้รองเท้ารุ่นนี้อยู่เหนือกาลเวลา เพราะไม่ว่าเข็มนาฬิกาจะหมุนไปเท่าไหร่ รองเท้าสีขาวคลาสสิค ที่คงสภาพดีไซน์ รูปทรง และวัตถุดิบมาจากยุค 80’s ยังคงยอดเยี่ยมเหมือนเดิม ไม่เคยเปลี่ยนแปลง

ดังนั้น หากจะถามว่า เหตุใดรองเท้า Nike Air Force 1 จึงกลายเป็นสนีกเกอร์ยอดนิยมตลอดกาล คงเป็นเพราะความครบเครื่องของตัวรองเท้า สามารถตอบโจทย์กับคนทุกกลุ่ม ไมว่าจะเป็นคอกีฬา, สายแฟชั่นตัวพ่อ, แฟนเพลงฮิปฮอปพันธ์ุแท้ หรือคนธรรมดาทั่วไป ที่อยากได้รองเท้าสวยงามสักคู่ มาไว้ใส่คู่ใจ รองเท้ารุ่นนี้พร้อมตอบโจทย์กับทุกคน

ถ้าคุณยังไม่เคยเป็นเจ้าของ Nike Air Force 1 เราขอแนะนำให้คุณลองซื้อมาสวมใส่สักคู่ เพื่อพิสูจน์ความเป็นตำนานของรองเท้าคู่นี้ แต่ระวังจะติดใจ จนต้องมีคู่ที่สอง สาม สี่ ห้า หก ตามมาโดยไม่รู้ตัว

แหล่งอ้างอิง

https://houseofheat.co/jordan/air-jordan-9-cheesecake-concept/
https://www.fatbuddhastore.com/nike-sneaker-history-i195
https://www.sneakerfreaker.com/news/bruce-kilgore-reflects-on-designing-the-air-force-1?page=0
https://prezi.com/nsuze0ft1xj3/bruce-kilgore/?fallback=1
https://www.highsnobiety.com/p/nike-air-force-1-facts/
https://www.kickz.com/blog/2015/05/27/history-of-the-nike-air-force-1/
https://www.baltimoresun.com/business/bs-bz-air-force-one-baltimore-20171003-story.html
https://www.baltimoresun.com/news/bs-xpm-2007-01-25-0701250054-story.html
https://solecollector.com/news/2019/08/nike-by-levis-air-force-1-collection-release-date
https://solecollector.com/news/2019/09/nike-air-force-1-low-what-the-la-release-date-ct1117-100
https://www.esquire.com/style/mens-fashion/a25992563/nike-air-force-1-low-endorsement/
https://www.nicekicks.com/the-hip-hop-history-of-the-nike-air-force-1/
https://audiblwav.com/heres-why-nike-air-force-1s-sneakers-are-cool-again/#:~:text=Over%20the%20past%20few%20years,collaborate%20with%20the%20famed%20shoe.