เมื่อลูกดื้อและซุกซน พ่อแม่หลายคนก็มักจะคิดไปว่า ลูกของเราเป็นเด็กฉลาด แต่แท้ที่จริงแล้ว พฤติกรรมเหล่านั้นอาจกำลังบ่งบอกว่าลูกของท่านกำลังเป็น “โรคสมาธิสั้น” อยู่ก็เป็นได้นะคะ
โรคสมาธิสั้นคืออะไร? จะรู้ได้อย่างไรว่าลูกเป็นเด็กสมาธิสั้น? เมื่อลูกเป็นเด็กสมาธิสั้นแล้วจะส่งผลกระทบอย่างไรบ้าง? แล้วจะมีทางรักษาให้หายขาดได้ไหม? ต่อไปนี้จะเป็นคำตอบ
ทำความรู้จักโรคสมาธิสั้น
‘โรคสมาธิสั้น’ หรือ ADHD (Attention Deficit/Hyperactive Disorder) เป็นกลุ่มอาการที่เกิดจากความผิดปกติของสารเคมีบางอย่างในสมอง มักเกิดขึ้นตั้งแต่วัยเด็ก จึงส่งผลกระทบทั้งต่ออารมณ์ ความคิด และพฤติกรรม ทำให้เกิดปัญหาด้านการเรียน รวมทั้งพัฒนาการทางด้านอารมณ์และสังคมตามมา
สังเกตภาวะโรคสมาธิสั้นในวัยเด็ก
ในหลายๆ รอบปีที่ผ่านมานี้ ทางการแพทย์จะพบอุบัติการณ์เกี่ยวกับโรคสมาธิสั้นของเด็กในวัยเรียนอยู่ที่ประมาณร้อยละ 5 – 6 ซึ่งจะสามารถสังเกตอาการของโรคสมาธิสั้นได้คือ เด็กจะซนผิดปกติ หรือที่หลายๆ คนมักเรียกกันว่าเป็น “เด็กไฮเปอร์” ซึ่งตามปกติแล้วเด็กที่อายุระหว่าง 5 - 6 ขวบ จะซุกซนไปตามวัยซึ่งถือเป็นธรรมชาติของเด็กที่ชอบเล่น ชอบสำรวจ แต่พออายุได้ 7 ขวบ เด็กก็จะเริ่มควบคุมตัวเองได้
แต่ถ้าหากยังควบคุมตัวเองไม่ได้ก็ให้สังเกตความรุนแรงและความถี่ที่ลูกกระทำพฤติกรรมนั้นๆ โดยพิจารณาจากหลายๆ สถานที่ เช่น หากเขาแสดงอาการอยู่ไม่นิ่ง เล่นเสียงดังผาดโผนอยู่เฉพาะสถานที่เดียว ก็ไม่อาจสรุปได้ว่าเป็นโรคสมาธิสั้น แต่ถ้าเขาแสดงพฤติกรรมเหล่านี้มากกว่า 2 สถานที่ขึ้นไป จนเป็นการรบกวนคนอื่น ก็อาจสันนิษฐานได้ว่าน่าจะเป็นโรคนี้
ดังที่ได้กล่าวแล้วว่า เมื่อเด็กมีอายุย่างเข้าปีที่ 7 พวกเขาจำเป็นต้องใช้สมาธิในการเรียนมากขึ้น แต่ถ้าลูกไม่สามารถคงสมาธิไว้ได้นานๆ ก็มักจะถูกครูตำหนิ ซึ่งส่งผลกระทบทั้งต่ออารมณ์ ความคิด และพฤติกรรมได้ เพราะเด็กจะเริ่มรู้สึกว่าเขาไม่ได้รับการยอมรับและเป็นเหตุให้ความรู้สึกภาคภูมิใจในตัวเองลดน้อยลงไปด้วย
แนวทางการรักษา – ควบคุม
ทั้งนี้ จากการศึกษาเกี่ยวกับโรคสมาธิสั้นในเด็ก ที่พบว่าเกิดจากความบกพร่องของสารสื่อประสาทบางตัวในสมอง ได้แก่ โดฟามีนและนอร์อะดรีนาลีน ซึ่งมีสาเหตุมาจากพันธุกรรมสูงถึงร้อยละ 40 นอกนั้นจะเป็นปัจจัยจากสิ่งแวดล้อม และการเลี้ยงดูที่จะเป็นปัจจัยเสริมทำให้อาการผิดปกตินั้นดีขึ้นหรือแย่ลง จึงอาจกล่าวได้ว่าการรักษาโรคสมาธิสั้นจำเป็นต้องเน้นไปที่การผสมผสานกันระหว่างการให้ยาและการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม
และแม้การรักษาจะไม่ช่วยให้หายขาด แต่ก็สามารถควบคุมอาการไม่ให้รุนแรงได้ เนื่องจากการกินยาซึ่งออกฤทธิ์กระตุ้นสมองให้หลั่งสารโดฟามีนและนอร์อะดรีนาลีนที่พร่องอยู่ให้ออกมาจนถึงระดับปกติ ก็จะส่งผลให้เด็กสามารถควบคุมตนเองได้ดีขึ้น มีสมาธิยาวนานขึ้น และสามารถเรียนหนังสือได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้นด้วย
คุณพ่อคุณแม่ที่กำลังเป็นห่วงว่าลูกของคุณเสี่ยงต่อการเป็นโรคสมาธิสั้นหรือไม่ แนะนำให้เฝ้าสังเกตพฤติกรรมของเขาอย่างใกล้ชิดตั้งแต่เนิ่นๆ หากมีแนวโน้มจะเกิดโรคดังกล่าว ให้รีบปรึกษาแพทย์เพื่อรับคำแนะนำในการรักษาและควบคุมไม่ให้อาการของโรครุนแรงขึ้นจะดีกว่านะคะ