วันพืชมงคลกับพระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ

วันพืชมงคล หมายถึง วันที่กำหนด พระราช พิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ เป็นพระราช พิธีเก่ามาแต่โบราณที่เสริม สร้างขวัญ และกำลังใจแก่เกษตรกรของชาติ พระราชพิธีมงคลจรดพระนังคัล แรกนาขวัญเป็น พระราชพิธี ๒ พิธี รวมกัน คือ พระราชพิธีพืชมงคลอันเป็นพิธี สงฆ์อย่างหนึ่ง กับพระราชพิธีจรด พระนังคัลแรกนาขวัญอันเป็นพิธีพราหมณ์ อย่างหนึ่ง พระราชพิธีพืชมงคลนั้น จะประกอบพระราชพิธีวันแรกในพระอุโบสถ วัดพระศรีรัตนศาสดาราม สำหรับ พระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญจะ ประกอบพิธีในวันรุ่งขึ้น ณ มณฑล ท้องสนามหลวง พระราชพิธีจรดพระนังคัล แรกนาขวัญ หรือเรียกสั้นๆว่า พิธีแรกนา เป็นพระราชพิธีที่มีมาแต่โบราณ ตั้งแต่ครั้งสุโขทัยเป็นราชธานี ซึ่ง ในสมัยนั้นพระมหากษัตริย์ไม่ได้ลงมือไถนา เองเป็นแต่เพียงเสด็จไปเป็นองค์ ประธานในพระราชพิธีเท่านั้น ครั้นถึงสมัย กรุงศรีอยุธยา พระมหากษัตริย์ไม่ได้ เสด็จไปเป็นองค์ประธานเหมือนสมัยกรุงสุโขทัย แต่จะมอบอาญาสิทธิให้โดย ทรงทำเหมือนอย่างออกอำนาจจากกษัตริย์และ จะทรงจำศีลเงียบ ๓ วัน ซึ่งวิธี นี้ได้ใช้ตลอดมาถึงปลายสมัยกรุงศรีอยุธยา พระราชพิธีพืชมงคลจรดพระ นังคัลแรกนาขวัญ เป็นพิธี การเพื่อความเป็นสิริมงคลและบำรุงขวัญ เกษตรกรกำหนดจัดขึ้นในเดือนหก ของทุกปี ซึ่งระยะนี้เป็นระยะเหมาะสมที่จะ เริ่มต้นการทำนาอันเป็นอาชีพหลัก ของประชาชนคนไทย แต่ไม่ได้กำหนดวันที่ แน่นอนไว้เหมือนกับวันในพระราช พิธีอื่นๆ ส่วนจะเป็นวันใดในเดือนหก หรือเดือนพฤษภาคมที่มีฤกษ์ยามเหมาะ สมต้องตามประเพณีก็ให้จัดขึ้นในวันนั้น การจัดงานพระราชพิธีพืชมงคล จรดพระนังคัลแรกนาขวัญ ได้กระทำ เต็มรูปบูรพประเพณีครั้งสุดท้ายในปี พ.ศ. ๒๔๗๙ แล้วก็ว่างเว้นไป จนกระทั่งใน ปี พ.ศ.๒๕๐๓ คณะรัฐมนตรีได้มีมติให้ฟื้น ฟูพระราชประเพณีนี้ขึ้น ใหม่และได้ กระทำติดต่อกันมาทุกปีจนปัจจุบัน ด้วยเห็นว่าเป็นการรักษาพระราชประเพณี อันดีงาม มีผลในการบำรุงขวัญและจิตใจ ของคนไทย พระบาทสมเด็จพระเจ้า อยู่หัว องค์พระประมุขปัจจุบันทรงมีพระราช กระแสให้มีการปรับปรุงพิธีการบาง อย่างให้เหมาะสมกับยุคสมัย และเสด็จพระราชดำเนินมาเป็นองค์ประธานใน พระราชพิธีนี้ทุกปีสืบมามิได้ขาด ในปีนี้ วันพืชมงคล ตรงกับวันที่ 9 พฤษภาคม แรม 13 ค่ำเดือน 6 จะมีการประกอบ พระราชพิธีพืชมงคลจรดพระนังคัลแรก นาขวัญ ที่ท้องสนามหลวงเฉกเช่นทุกปี โดยพระยาแรกนา ได้แก่ ปลัดกระทรวง เกษตรและสหกรณ์ โดยตำแหน่ง ส่วน เทพีทั้งสี่พิจารณาคัดเลือกจากข้าราชการ พลเรือนหญิงโสดในสังกัดกระทรวงเกษตร และสหกรณ์ ระดับชั้นโทขึ้นไป นอกจากนี้แล้ววันพืชมงคล ยังเป็น วันเกษตรกร ประจำปีอีกด้วย ทั้งนี้เพื่อให้ผู้ มีอาชีพทางการเกษตรพึงระลึกถึงความ สำคัญของการเกษตร และร่วมมือกันประ กอบพระราชพิธีพืชมงคลจรดพระนังคัล แรกนาขวัญเพื่อเป็นสิริมงคลแก่อาชีพของ ตน ทั้งยังก่อให้เกิดประโยชน์แก่เศรษฐกิจ ของประเทศชาติ อีกด้วย อนึ่งท่านผู้อ่านที่สนใจสามารถเข้าชม พระราชพิธีอันเป็นมงคลยิ่งนี้ได้ที่ ท้องสนามหลวงตั่งแต่เวลา 7.00 น. ถึง 12.00 น. ข้อมูลและรูปภาพจาก สำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ http://www.culture.go.th