ช่วงวันหยุดยาวเข้าพรรษาหน้าฝนผู้เขียนได้มีโอกาสเข้าร่วมทริป “เที่ยวบ้านเพื่อน” ที่อำเภอสีชมพู ภูผาม่าน จังหวัดขอนแก่น โดยคำเชื้อเชิญของพี่สอยอ ไกด์ท้องถิ่นส่วนตัว คำถามแรกที่ตั้งกับตัวเองคือเราจะไปดูอะไรที่ขอนแก่น เมืองนี้มีอะไรให้เที่ยวในเชิงธรรมชาติ พอมาถึงกับต้องว้าวจริง ๆ ความสวยงามที่เราไม่เคยคิดว่าจะมีอยู่ใกล้ๆ บ้าน

ขอนแก่นที่ไม่เคยรู้จัก

ขอนแก่นสำหรับภาพจำของผู้เขียนเองคือศูนย์กลางความเจริญและความทันสมัยของอีสาน เมืองขอนแก่นสมัยใหม่ที่เติบโตขึ้นเรื่อย ๆ ทำให้เรานึกภาพไม่ออกว่าบ้านเพื่อนของเรานั้นพิเศษอย่างไรในเชิงธรรมชาติ

รุ่งเช้าไปถึงจุดนัดหมายของวงดริปกาแฟในอ้อมกอดของป่าสนสูงโด่จากการเติบโตกว่า 37 ปีของเหล่าต้นสนในพื้นที่ดงลาน รอยต่อระหว่างอำเภอชุมแพกับอำเภอสีชมพู กลิ่นต้นสาบเสือกับกาแฟอาราบิก้าหอมๆ ช่างดึงดูแมลงภู่ผึงให้มาดมดอมบินว่อนวุ่นวายไปหมด

ความรู้สึกเหมือนมาค่ายทำกิจกรรมสมัยยังเรียนปริญญาตรีที่ผ่านมาสักพักแล้ว เราไม่รู้จักใครมาก่อน แต่บทสนทนาในวงและแก้วกาแฟที่หยิบยื่นต่อ ๆ กันกลับเป็นตัวเร่งปฏิสัมพันธ์ให้พวกเราใกล้ชิดกันได้อย่างรวดเร็ว ก่อนจะออกเดินทางต่อไปยังหุบเขาที่ล้อมรอบทั้งสี่ทิศทางของอำเภอสีชมพู

อ้อมกอดแห่งขุนเขา

จักรยานสองล้อของชาวคณะค่อยๆปั่นบนถนนสูงต่ำสลับไปมาเหมือนถูกห้อมล้อมด้วยต้นไม้น้อยใหญ่จนปรากฏให้เห็นราวกับอุโมงค์ต้นไม้พร้อมชมเขาหินปูนที่ตั้งตระหง่านสลับอยู่ในแนวสายตาของดงลานต่อหน้าคือ “ผาสบนก” “สบ” ในภาษาอีสานหมายถึงปาก เขาลูกนี้มีลักษณะคล้ายปากนก ชาวบ้านจึงเรียกชื่อนี้สืบกันมา

ปั่นจักรยานผ่านหมู่บ้านดูธรรมชาติที่อยู่ปะปนกับผู้คนอย่างมีชีวิตชีวาเด็กน้อยมีหนองน้ำธรรมชาติในหมู่บ้านเป็นสนามเด็กเล่นอย่างน่าอิจฉาเบื้องหน้าคือภูเขาที่สูงเด่นตระหง่านเขียวขจีให้ชื่นชม

ก่อนจะพักรับประทานอาหารกลางวันที่บ้านพี่แพรวแม่ครัวและผู้นำทางท้องถิ่นของเราพี่แพรวลงมือตำส้มตำทำแกงหน่อไม้และต้มไก่ปิดท้ายด้วยลำไยล้างปากหวานๆสดๆจากสวนเพิ่มพลังช่วงกลางวันของพวกเราชาวคณะ

พักผ่อนช่วงบ่ายอาหารย่อยได้ที่ว่าแล้วพี่แพรวก็พาปีนเขาชมวิวบนภูผาเจาะ “ผาเจาะ” ชื่อง่ายๆ ที่ชาวบ้านเรียกตามลักษณะทางกายภาพของเขาหินปูนที่ทะลุโดยธรรมชาติราวกับผ่านการเจาะมาจริง ๆ ผาเจาะเป็นที่อยู่ของค้างคาว สมัยก่อนชาวบ้านจะปีนขึ้นมาเพื่อนำขี้ค้างคาวไปทำปุ๋ยใส่ผัก ปุ๋ยของขี้ค้างคาวถือเป็นของดีสำหรับชาวบ้านเลยทีเดียว ว่ากันว่าผักที่ผ่านการบำรุงโดยขี้ค้างคาวนี้จะกรอบ อร่อยอย่างที่ปุ๋ยเคมีสมัยใหม่ให้ไม่ได้

ม่านฟ้า ภูผาม่าน

บ่ายคล้อยชมทุ่งนาบ้านเซินเหนือ บ้านอยู่ขอนแก่นแต่นาอยู่ชัยภูมิ พูดเหมือนไกลแต่ใกล้แค่สะพานข้ามลำน้ำเซิน บ้านเซินเหนือมีพื้นที่อยู่ในเขตอำเภอภูผาม่าน จังหวัดขอนแก่น มีสะพานเป็นตัวเชื่อมไปยังอำเภอคอนสาร จังหวัดชัยภูมิ แต่ก่อนอื่นเราต้องลืมภาพการแบ่งพื้นที่ทางการปกครองแล้วหันมามองวัฒนธรรมกันดีกว่า

ทุ่งนาที่มีเบื้องหลังเป็นภูผาม่านช่างงดงามเมื่อกระทบกับแสงแดดที่กำลังจะลับขอบฟ้า ฤดูกาลทำนาชาวนาก็ประจำการทำหน้าที่ในนาอย่างแข็งขัน ไปเจอตาแฮกแบบดั้งเดิมของชาวบ้านมา สวยมากทำจากใบลาน ปกติที่เจอจะทำด้วยไม้ สังกะสี หรือไม่ก็เป็นปี๊บขนมปัง ถัดเข้าไปในหมู่บ้านก็เจอเล้าข้าว มีดอกไม้เสียบไม้ปักอยู่หน้าเล้า ผู้ใหญ่บอกว่า “นั่นทำเป็นดอกบัวนะ เอามาตอนบุญผะเหวดที่ชาวบ้านทำบูชาพระ เสร็จพิธีก็มาไว้เล้าแบบนี้แหละเพื่อความเป็นสิริมงคล”

“ตื่นเต้นทำไมแค่ทุ่งนา” หลายคนถาม ตื่นเต้นสิที่บ้านไม่มีทุ่งนาสวยๆ แบบนี้ เสน่ห์ของการพาชมทุ่งของพ่อผู้ใหญ่คือสำเนียงท้องถิ่นที่เล่าขานสืบต่อกันว่าบรรพบุรุษอพยพมาจากหลวงพระบาง ยิ่งเสริมความน่าสนใจของบ้านเซินเข้าไปอีก

เย็นย่ำหม่ำหมูกระทะชมอีเกีย

ฝนโปรยเมื่อช่วงหัวค่ำของวันพระใหญ่ทำให้พวกเราเริ่มกังวลกันแล้วว่าอีเกีย หรือ ค้างคาวฝูงใหญ่จะเข้าจำศีลและไม่ออกมาโบยบินหากินให้เราเห็น รอแล้วรอเล่าจนกระทั่งถึงเย็นมีฟ้าเปิดช่องแสงธรรมชาติและทันใดค้างคาวฝูงใหญ่ก็บินออกมาจากถ้ำสมกับที่เราตั้งหน้าตั้งตารอมาเป็นชั่วโมง

“อยากให้เห็นค้างคาวจากมุมนี้ ที่คนอื่นเขาไม่มา” พี่กุลชาติ เจ้าของโปรแกรมชวนกินหมูกระทะแห่งร้านฟาร์มคิด (FarmKits) พี่กุลเล่าว่าปกติคนเขาจะไปดักรอค้างคาวที่หน้าถ้ำ แต่พี่กุลอยากให้เราเห็นมุมเดียวกับที่พี่กุลเห็น และที่ชาวบ้านที่นี่เขาเห็นกัน

ทุ่งนาหลังร้านฟาร์มคิดที่ตอนเช้ามีกาแฟ ตอนเย็นมีสเต็กและหมูกระทะสร้างความว้าวอีกแห่ง อาหารที่สดใหม่ สะอาด รสชาติดี มีวิวราคาพันล้านจากม่านฟ้าภูผาม่าน กับความเป็นกันเองคุยสนุกของเจ้าของร้าน เป็นจุดสุดท้ายของการร่ำลาเพื่อนพ้อง จากกันพร้อมๆ กับมีพระจันทร์วันเพ็ญดวงโตส่งเข้านอนได้อย่างสุดแสนจะประทับใจ

เที่ยวบ้านเพื่อนให้เพื่อนพาเที่ยว

การเที่ยวบ้านเพื่อนครั้งนี้ทั้งหมดทั้งมวลเป็นการวางแผนจากเจ้าบ้าน เห็นในมุมมองของ “คนใน” (Native’s point of view) มีผู้นำชมเป็นคนท้องถิ่นตลอดทั้งเส้นทาง พวกเราในฐานะ “แขก” ไม่มีร้องขอว่าอยากดูอะไรเป็นพิเศษ แต่อยากให้คนเจ้าบ้านบอกเองว่าอยากให้เราดูอะไร บ้านเขามีของดีอะไรที่อยากให้เราเห็นโดยใช้เวลาเที่ยวเพียงแค่ 1 วัน

สีชมพู ภูผาม่าน เปิดโลกอีกใบให้เรารู้จักขอนแก่นในอีกมุม มุมที่มีความสวยงาม สงบ เย็นตา อากาศดี อาหารอร่อย ซ่อนอยู่ในป่าเขาที่บังตาเราเหมือนเส้นผมบางๆ

Infoภูผาม่าน

ขอขอบคุณ

การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) สำนักงานขอนแก่น

ศูนย์สร้างสรรค์งานออกแบบขอนแก่น (TCDC ขอนแก่น)

สัญญา มัครินทร์ (พี่สอยอ)

และเพื่อนร่วมทางทุกท่าน

อัลบั้มภาพ เที่ยวอำเภอสีชมพู ขอนแก่นในมุมที่คุณอาจจะไม่รู้จัก ภาพที่ 8 / 10

เที่ยวอำเภอสีชมพู ขอนแก่นในมุมที่คุณอาจจะไม่รู้จัก