เมื่อเงินมีค่าแค่กระดาษ แล้วฟุตบอลเวเนซูเอล่า อยู่กันอย่างไร?

กลียุคไม่ได้มีแค่ในละครและบทความประวัติศาสตร์ ณ ตอนนี้มันเกิดขึ้นแล้วที่ เวเนซูเอล่า...

ดินแดนที่ร่ำรวยน้ำมันและค้าขายจนได้เงินมาสร้างนโยบายประชานิยมอยู่หลายปี จนกระทั่งวันหนึ่งราคาน้ำมันโลกตกฮวบ ทุกอย่างก็เปลี่ยนไปจากหน้ามือเป็นหลังมือ นโยบายประชานิยมไม่อาจไปต่อได้ และเมื่อมันคือรายได้เดียวของประเทศของพวกเขาจึงทำให้เกิดภาวะเงินเฟ้อเกิน 400% นั่นหมายความว่าประชาชนที่มีเงินถืออยู่กับมือนั้นมูลค่าเปลี่ยนไปอย่างรวดเร็ว จากที่เคยมีเงิน 400 บาท = 400 บาท บัดนี้ 400 บาทเหลือเพียง 1 บาทเท่านั้นหากจะเปรียบเทียบให้เห็นภาพแบบง่ายๆ ดังนี้เอง

ประชาชน เวเนซูเอล่า ประท้วงและปะทะกับเจ้าหน้าที่รัฐเพราะพวกเขาหิวโหย,ขาดอาหาร และ มืดแปดด้าน นำมาสู่กลียุคแบบเต็มรูปแบบ ภาพข่าวจากสำนักข่าวทั่วโลกรายงานให้เห็นถึงความโหดร้ายที่สามารถเรียกว่านรกบนดินได้สบายๆ แม่ลูกอ่อนอุ้มลูกคุ้ยของกินจากถังขยะ,ผู้คนพร้อมจะปล้นและฆ่าเพื่ออาหาร,โรงพยาบาลที่ไม่มีทั้งอาหารและยารักษาโรค นี่คือสิ่งที่ชวนให้ประชากรทั่วโลกเห็นและสลดหดหู่ใจอย่างที่สุด

ไม่เหลืออะไรอีกแล้วในประเทศที่เคยร่ำรวย รัฐบาลนาย นิโคลัส มาดูโร่ ที่ถูกตีตราว่าเป็นสาเหตุของวิกฤติครั้งนี้กลับทำให้หลายสิ่งหลายอย่างในประเทศที่กำลังจะดีกลับตกลงเหว โดยเฉพาะ … ฟุตบอล

เรากำลังรุ่งเรือง
หากเป็นแฟนฟุตบอลที่ติดตามกันมานมนามจะทราบว่า เวเนซูเอล่า ถูกเรียกว่า "หมู" เสมอมาหากเทียบกับชาติอื่นใน อเมริกาใต้ ในขณะที่ บราซิล, อาร์เจนติน่า, อุรุกวัย และ โคลอมเบีย ส่งนักเตะออกต่างประเทศจนก้าวเป็นแข้งระดับโลกมากมาย เวเนซูเอล่า กลับกำลังตั้งไข่ไม่รู้จะไปทางไหนสำหรับเรื่องของฟุตบอล พวกเขาแข่งกับใครก็แพ้

อย่างไรก็ตามพวกเขาคือผู้แพ้ที่ดี นั่นคือแพ้แล้วจำและนำไปแก้ไข หลังจากเข้าสู่ยุคปี 2010 เป็นต้นมา เวเนซูเอล่า มีทีมชุดใหญ่ที่แข็งแกร่งมากขึ้นเรื่อยๆ จากที่เคยแพ้เละ 0-5, 0-6 กลับทำได้สูสีขึ้นและในระยะหลังก็สร้างความลำบากให้มหาอำนาจอย่าง บราซิล และ อาร์เจนติน่า อยู่เป็นประจำ

พวกเขามีไอค่อนด้านฟุตบอลในประเทศเกิดขั้นในยุคนั้น ฮวน อารานโก้ เพลย์เมคเกอร์ที่ขึ้นชื่อด้วยเท้าซ้ายที่แม่นเหมือนจับวาง, โทมัส รินคอน ที่เคยอยู่กับ ยูเวนตุส, อันเดรส ตูเญซ ที่เล่นในสเปนอยู่หลายปีก่อนจะมาอยู่กับ บุรีรัมย์ ยูไนเต็ด ในไทยลีกตอนนี้ และมาจนถึง ซาโลมอน รอนดอน กองหน้าตัวเก่งของ นิวคาสเซิล พวกเขาทั้งหมดคือตัวอย่างของนักฟุตบอลจากชาติที่ไม่ได้เก่งฟุตบอลเท่าใคร แต่กลับสร้างชื่อเสียงและเงินทองได้ด้วยฝีเท้าของตัวเอง

"หน้าที่ของผมคือทำให้ชาวเวเนซูเอล่ามีความภาคภูมิใจในเรื่องของฟุตบอล ทุกวันหยุดพวกเขาจะรวมตัวกันและดูฟุตบอลพรีเมียร์ลีกเพื่อลืมเรื่องร้ายๆที่เกิดขึ้น" รอนดอน กล่าวเริ่มเมื่อพูดถึงสิ่งที่ตัวเองเป็น

"ผมไม่มีรอยสัก แต่ถ้าผมจะทำมันแน่นอนว่ารอยนั้นจะต้องเป็นธงชาติเวเนซูเอล่า ผมภูมิใจที่เป็นชาว เวเนซูเอล่า นี่คือสิ่งที่ติดตัวผมมาตลอด ในฐานะนักฟุตบอลผมจะทำให้พวกเขาภูมิใจไปพร้อมๆ กัน"

เด็กชายชาว เวเนซูเอล่า อยากเป็นแบบ รอนดอน หรือฮีโร่ฟุตบอลในประเทศก่อนหน้านี้ที่ ร่ำรวย,มีชื่อเสียง และสร้างเกียรติให้กับประเทศ ... จากเรื่องนี้ไม่ว่าจะทางตรงหรือทางอ้อมก็ตามแต่มันทำให้ทีมชาติ เวเนซูเอล่าชุดเยาวชนเก่งขึ้นมาก

ปี 2017 ไม่มีใครคิดว่าทีมอย่าง เวเนซูเอล่า จะเข้าไปถึงรอบชิงชนะเลิศฟุตบอลโลกยู 20 ที่เกาหลีใต้ได้ แม้จะแพ้ให้กับอังกฤษจนได้เพียงตำแหน่งรองแชมป์ แต่นั่นก็น่าชื่นชมมากพอแล้วสำหรับพวกเขา เพราะกว่าจะมาถึงตรงนี้พวกเขาผ่านทั้ง เม็กซิโก,เยอรมัน และ สหรัฐอเมริกา ซึ่งถือว่าเป็นทีมที่มีภาษีดีกว่าทั้งนั้น

และล่าสุดเมื่อต้นปี 2019 ที่ผ่านมา เด็กๆของ เวเนซูเอล่า สร้างแรงกระเพื่อมอีกครั้งในฟุตบอลชิงแชมป์อเมริกาใต้รุ่นยู 20 เวเนซูเอล่า คว้าแชมป์กลุ่มเอ ที่มีทีมร่วมสายอย่าง บราซิล,โคลอมเบีย และเขี่ย ชิลี เจ้าภาพตกรอบไปอย่างเหลือเชื่อ แม้ว่าที่สุดจะไปไม่ถึงฝันด้วยการแพ้แต้มสะสมในรอบสุดท้าย แต่นั่นก็แสดงให้เห็นว่าฟุตบอลของ เวเนซูเอล่า กำลังจะดีขึ้นเรื่อยๆ อย่างต่อเนื่อง

"ตั้งแต่เราไม่ได้เล่นฟุตบอลโลกปี 2018 หลายอย่างเราก็เปลี่ยนไปนะ เราให้ความสำคัญกับทีมเยาวชนมากขึ้นและไม่ละเลยทีมชุดใหญ่ด้วย" อัลเฟรโด้ โคโรนิซ นักข่าวชาว เวเนซูเอล่า ให้สัมภาษณ์กับ Goal

อย่างไรก็ตามเมื่อฟ้าของฟุตบอลกำลังแจ่มใส จู่เสียงระบิดทางเศรษฐกิจก็ดังขั้นและส่งผลกระทบเกินกว่าที่ใครจะคาด ทุกอย่างที่ได้บรรยายมาพังทลายเกือบหมดจนสิ่งที่สร้างมาแทบไม่เหลือ ...

กลียุคโลกฟุตบอล
วิลสัน กูเตียร์เรซ โค้ชชาวโคลอมเบียของสโมสร คาราโบโบ เอฟซี ในปี 2018 ยอมรับว่าตอนนั้นแม้แต่เงินที่จะหามาจ่ายค่าเหนื่อยนักฟุตบอลก็ว่ายากแล้ว แถมตอนที่เขาทำงานอยู่ รถบัสของสโมสรยังโดนปล้นถึง 2 ครั้งในช่วงเดินทางไปแข่งเกมเยือน นักเตะในทีมโดนปล้นเงิน, กระเป๋า, อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ และ โทรศัพท์มือถือจนเกลี้ยงคันรถ

อย่างไรก็ตามแม้จะดูร้ายแรง แต่ตัวเขายืนยันหน้าตาเฉยว่าสิ่งเหล่านี้ถือเป็นเรื่องธรรมดามากในวันที่ เวเนซูเอล่า เริ่มประสบปัญหาเศรษฐกิจ และสถานการณ์ในปี 2019 มันเลวร้ายยิ่งกว่าเขาจนเขานึกภาพไม่ออกเลยทีเดียว

"เราไม่มีอะไรเหลือแล้วล่ะ มีผู้เล่นหลายคนที่ไม่ได้รับค่าจ้าง สมมตินักฟุตบอลคนหนึ่งได้ค่าเหนื่อยอยู่ 300-400 ดอลลาร์ ขณะที่นักเตะคนอื่นได้แค่ 60-80 ดอลลาร์ มันจึงทำให้บางคนไม่ได้รับเงิน เรามีไม่พอจริงๆในตอนนั้น แม้แต่การจ้างเป็นสกุลเงินท้องถิ่นยังล่าช้ากว่ากำหนดด้วยซ้ำ" เขาเล่าถึงตอนปี 2018 ที่วิกฤติเริ่มก่อตัวแต่ยังไม่ร้ายแรงในทุกวันนี้ ที่ไม่ใช่แค่เรื่องค่าเหนื่อยอีกแล้ว แต่มันคือทุกอย่างที่เกี่ยวกับฟุตบอล

การจะพัฒนานักเตะเยาวชนนั้นสิ่งที่สำคัญนอกจากเรื่องทักษะพื้นฐานแล้วสิ่งที่ขาดไม่ได้เลยคือการเพิ่มความแข็งแกร่งทางร่างกาย … ทว่าในสถานการณ์ที่ผู้คนค่อนประเทศไม่มีอาหาร ทีมฟุตบอลในลีกจะเหลืออะไร? นับตั้งแต่ปี 2016 เป็นต้นมาวิกฤติเศรษฐกิจและอาหารขาดแคลนทำให้ เมนูอาหารสำหรับนักกีฬาแทบจะไร้สิ่งที่เป็นโปรตีนเลย เนื้อไก่คือสิ่งที่เหล่าผู้เล่นถวิลหาในยามที่ในจานของพวกเขามีเพียงพาสต้าเปล่าๆ ท่านั้น และนี่คือเหตุผลหลักๆ ที่ชาวเวเนซูเอล่าทั้งประเทศมีน้ำหนักตัวลดลงเฉลี่ยคนละ 8 กิโลกรัมในรอบปี ขณะที่ปี 2017 หนักยิ่งกว่าเก่าเพราะน้ำหนักของประชากร เวเนซูเอล่า ลดลงเฉลี่ยคนละ 11 กิโลกรัม … ดังนั้นอย่าว่าแต่ทีมชุดเยาวชนเลย เหล่าสโมสรต่างๆ ในประเทศนี้ก็ต้องช็อคกับสิ่งที่เกิดขึ้นเช่นกัน

ฟุตบอลได้รับความเดือดร้อนจากเรื่องเศรษฐกิจและสังคมอย่างเลี่ยงไม่ได้ หลายสโมสรในประเทศที่มีดีกรีเคยไปเล่นฟุตบอล โคปา ลิเบอร์ตาดอเรส ต้องนำเงินดอลลาร์เข้ามาอัดฉีดเพื่อแก้ไขสถานการณ์ให้ทีมไปต่อได้ ทว่ามันก็เป็นแค่ชั่วคราวเท่านั้น ปัญหาเดิมๆ เกิดขึ้นซ้ำๆ แม้แต่เครื่องทำน้ำแข็งสำหรับฟื้นตัวผู้เล่นก็ไม่สามารถใช้งานได้เนื่องจากไฟฟ้าในประเทศไม่เพียงพอ

"ผลกระทบร้ายแรงมาก ร้ายแรงที่สุดคือระดับฟุตบอลเยาวชนนี่แหละ เราไม่มีอุปกรณ์สำหรับจะซ้อม ไม่มีอาหารจะกิน ถึงขนาดที่นักฟุตบอลหลายคนต้องอพยพย้ายถิ่นฐานเลยทีเดียว" โคโรนิส กล่าวเพิ่มเติม

"เด็กๆของเรามีพรสวรรค์ พวกเขาอายุ 14-15 และกำลังจะเติบโต แต่พวกเขาก็ต้องหนีออกจากประเทศไป วิกฤติเศรษฐกิจส่งผลมาก การเดินทางไปแข่งด้วยเครื่องบินเป็นไปไม่ได้เลยเพราะสายการบินเจ๊งกันระนาว พวกเขาไม่มีชิ้นส่วนอะไหล่สำหรับรถโดยสารหรือพาหนะอื่นๆ นี่แหละที่มันส่งผลต่อการพัฒนาสโมสรในเวเนซูเอล่า"

ปัจจุบันดาวเตะชุดยู 20 ของ เวเนซูเอล่า ชุดที่ไปเล่นฟุตบอลชิงแชมป์โลกเมื่อ 2 ปีก่อน มีถึง 8 คนที่อพยพออกจากประเทศไปเป็นที่เรียบร้อยแล้ว หนึ่งในนั้นคือ ซามูเอล โซซ่า กองกลางอายุ 19 ปีที่ถือว่าเป็นเด็กระเบิดของวงการฟุตบอลเวเนซูเอล่าในเวลานั้น แต่ในวันที่ประเทศตกต่ำถึงขีดสุด พ่อและแม่ของเขาตัดสินใจมอบค่าโดยสารที่มีว่างสำหรับ 1 ที่เท่านั้น เพื่อส่งลูกชายออกไปอยู่ในประเทศ อาร์เจนติน่า ด้วยตัวคนเดียว

"พ่อกับแม่ผมอาศัยอยู่ในย่าน ทูคูยิโต้ ตอนนี้พวกเขาอยู่ได้ด้วยเงินที่ผมส่งไปให้จาก อาร์เจนติน่า ผมมาอยู่ที่นี่คนเดียว ผมหวังจริงๆว่าสักวันหนึ่งจะได้มาครอบครัวมาอยู่ด้วยกัน ไม่ต้องสงสัยเลยถ้าจะทำอย่างนั้นได้และพัฒนาคุณภาพชีวิตได้ผมเองคงต้องพัฒนาศักยภาพตัวเองให้ได้มากกว่านี้" เจ้าหนูวัย 19 ปี ที่ปัจจุบันเล่นกับ ตาเญเรส เดอ คอร์โดบา ในลีกสูงสุดของ อาร์เจนติน่า กล่าว กล่าว ก่อนที่จะมีใครบางคนพยายามจะบิ้วให้เขาพูดถึงสิ่งที่เกิดขึ้นในบ้านเกิด ทว่าเขากลับแสดงออกถึงความแข็งแกร่งของสภาพจิตใจ … ไม่ปริปากคุยเรื่องร้ายๆ ในประเทศเลยแม้แต่น้อย

"ผมไม่มีทางพูดจาให้ร้ายประเทศของผมแน่นอน ผมเชื่อว่า เวเนซูเอล่า จะมุ่งไปข้างหน้า ตอนนี้ผมแค่โชคดีที่ได้ออกมานอกประเทศและขอขอบคุณพระเจ้าที่มอบสิ่งนั้น แต่ผมก็มีคนสนิทบางคนที่กำลังลำบากกับเรื่องที่เกิดขึ้น”

ปัจจุบันลีกฟุตบอลของ เวเนซูเอล่า ได้หยุดทำการแข่งขันไปแล้วจากทุกปัญหาที่เกิดขึ้นและดูจะทวีคูณ นักฟุตบอลหลายคนต้องเลิกเล่นและหาลู่ทางอื่นในการหากินเลี้ยงชีวิตในต่างประเทศ นอกจากบ้านใกล้เรือนเคียงแล้วบางคนยังพร้อมเสี่ยงมาไกลถึงสหรัฐอเมริกา เพราะ ณ ตอนนี้มีเพียงชาวจีนเท่านั้นที่ส่งคำขอลี้ภัยไปยังอเมริกามากกว่าชาว เวเนซูเอล่า  อย่างไรก็ตามตอนนี้ด้วยความลำบากถึงขีดสุดจึงทำให้ปัญหาผู้อพยพของ เวเนซูเอล่า ที่มีจำนวน 3-4 ล้านคนมีข่าวไม่ดีออกมาหลายครั้ง ทั้งการปล้นธนาคารในบราซิลจนทำให้คนท้องถิ่นเกลียดชังและรวมตัวพังศูนย์พักพิงผู้อพยพชาวเวเนซูเอล่า ก่อให้เกิดเรื่องราวตามมาไม่เว้นแต่ละวัน

ปัญหาผู้อพยพของ เวนเซูเอล่า ในตอนนี้เป็นรองเพียงปัญหาผู้อพยพชาวซีเรียจากตะวันออกกลางไปยุโรปเท่านั้น แต่ทำอย่างไรได้ ตอนนี้การออกนอกประเทศคือทางรอดที่สดใสที่สุดสำหรับทุกเรื่องทุกอาชีพไม่เว้นแม้แต่นักฟุตบอล

คนที่อยู่ก็ต้องสู้ต่อไป
จริงๆ แล้วในเวเนซูเอล่านั้นมีลีกอาชีพ เบสบอล ที่ฮอตฮิตยิ่งกว่าฟุตบอลด้วยซ้ำ พวกเขาส่งออกผู้เล่นเก่งๆเข้าไปเล่นในสหรัฐอเมริกามากมาย ทว่าจากเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นนั้น ใครที่หนีออกมาได้ก็ถือว่าโชคดีไป หากใครที่ต้องสู้ต่อในประเทศบ้านเกิดที่กลายเป็นบ้านป่าเมืองเถื่อนก็ต้องออกแรงในแต่ละวันหนักหนาขึ้น และบางคนโชคร้ายถึงขั้นเสียชีวิตเลยก็มี และเหตุผลที่พวกเขาเสียชีวิตมันเกิดขึ้นจากเรื่องพื้นฐานที่สุดของมนุษย์นั่นคือพวกเขาต้องการอาหาร และเมื่อไม่มีอาหารก็ต้องใช้การต่อสู้เพื่อแย่งมันมา

มิเกล คาเบรร่า นักเบสบอลดีกรีแชมป์ เวิลด์ ซีรี่ส์ จาก ดีทรอยต์ ไทเกอร์ส ผู้มองกลับมายังประเทศตัวในตอนนี้ ยอมรับว่ารู้สึกเจ็บปวดกับสิ่งที่เกิดขึ้น ทว่าเขาไม่สามารถเปลี่ยนแปลงอะไรได้

"ผู้คนก็แค่ต่อสู้กันเพื่ออาหาร, ยารักษาโรค และชีวิตที่ดีขึ้นเท่านั้น ต้องมีใครสักคนที่ยืนขึ้นและบอกว่าพอได้แล้ว! ความตายของชาว เวเนซูเอล่า สมควรหยุดไว้แค่ตรงนี้" นักกีฬาที่ดังที่สุดใน เวเนซูเอล่า กล่าว

ขณะที่ เฟร์นันโด้ อาริสไกต้า นักเตะชาวเวเนซูเอล่า ที่ไปเล่นในโคลอมเบียกับ อเมริกา เด คาลี ก็ต้องเจ็บปวดกับเรื่องที่เกิดขึ้นเมื่อเพื่อนวัยเด็กของเขาอย่าง มิเกล กาสตีโญ่ เสียชีวิตจากเหตุสลายการชุมนุมของกลุ่มผู้ต่อต้านรัฐบาลนายมาดูโร่เมื่อปี 2017

"วันนี้พวกเขาฆ่ามิเกล พรุ่งนี้ก็ไม่ต่างอะไรพวกเขาจะฆ่าคนอื่นๆ อีก ไม่แน่มันอาจจะเป็นเพื่อนของผม วันต่อมาอาจจะเป็นพี่ชายของผม และในเดือนหน้าผมเองก็อาจจะเป็นคนที่ต้องตายก็ได้" เขากล่าวอย่างสิ้นหวัง

ปัญหาวิกฤตเศรษฐกิจและการประท้วงในเวเนซุเอลา ก็ไม่ได้มีท่าทีจะทุเลาลงแต่อย่างใด รัฐบาลนายมาดูโร่ พยายามแก้ปัญหาเงินเฟ้อหลายวิธี ทั้งการเพิ่มเงินเดือนขั้นต่ำ 30 เท่า และ ทั้งการสร้างเงินสกุลใหม่ที่มีค่ามากกว่าเงินสกุลเดิม 100,000 เท่า เพื่อให้คนไม่ต้องขนเงินเป็นกระสอบไปซื้อของ แต่นับวันก็ยิ่งเลวร้ายลง ตอนนี้ไม่ใช่แค่อาหารอีกแล้ว แม้แต่น้ำดื่มก็ยังแทบจะหาดื่มกันไม่ได้ ไฟฟ้าก็ไม่มีใช้ แม้ล่าสุดมี จีน ที่ยื่นมือให้ความช่วยเหลือถึงเรื่องดังกล่าวก็ตาม

ที่สุดแล้วคนที่อยู่ก็ต้องสู้ต่อไป โดยเฉพาะเรื่องของฟุตบอลที่นักเตะแต่ละคนต้องดิ้นหาทางหาโอกาสไปค้าแข้งในต่างแดนให้ได้ในสถานการณ์ที่ประเทศตัวเองไม่มีลีกให้แข่งขัน อย่างไรก็ตามในภาวะสิ้นหวังเช่นนี้ พวกเขายังมีหวังเล็กๆที่จะสร้างประวัติศาสตร์เข้าไปแข่งขันฟุตบอลโลก 2022 ที่ประเทศกาตาร์

"เพื่อจะไปฟุตบอลโลกให้ได้เราก็จำเป็นต้องปรับเปลี่ยนโครงสร้างของเราต่อเนื่อง เราต้องส่งผู้เล่นไปที่อื่น หรือไม่ก็ต้องมีลีกแข่งขันให้มากขึ้น ตอนนี้ฟุตบอลโลกจะเพิ่มทีมแล้ว เรามีโอกาสขึ้นเยอะมาก เราต้องรักษาคุณภาพต่อเนื่องให้ได้ ถ้าเราทำกันได้ดี เรามีโอกาสที่จะได้ไป กาตาร์ แน่" โคโรนิส กล่าว

การจัดการ,เศรษฐกิจ,โภชนาการ ณ ตอนนี้ทุกอย่างแย่หมดสำหรับฟุตบอล เวเนซูเอล่า อย่างไรก็ตามน่าแปลกที่ผลการแข่งขันกลับออกมาดูดีกว่าช่วงที่พวกเขาร่ำรวยอีกด้วยซ้ำไป นี่อาจจะเป็นบทพิสูจน์หนึ่งว่าความลำบากทำให้คนพยายามมากขึ้นและมีแรงถีบตัวเองสูงกว่าปกติ ตอนนี้เหล่านักเตะ เวเนซูเอล่า ทั้งหลายกำลังใช้ความยากลำบากผลักดันให้พวกเขาก้าวข้ามขีดจำกัดที่เคยเป็น   

ณ ตอนนี้ เวเนซูเอล่า เป็นประเทศเดียวในโซนอเมริกาใต้ที่ไม่เคยเล่นในฟุตบอลโลกรอบสุดท้าย ทว่าไม่ช้าก็เร็ว เวเนซูเอล่า จะต้องได้ไปฟุตบอลโลกแน่นอนในฐานะที่พวกเขามีหลายสิ่งที่อยากจะแสดงให้โลกเห็น