วันที่ 6 กุมภาพันธ์ 2018 ในขณะที่ผู้คนทั้งโลกกำลังตื่นตาตื่นใจกับการลงจอดของ Falcon Heavy จรวดไซส์ยักษ์ของ SpaceX ในมุมเล็กๆท่ามกลางอวกาศที่เวิ้งว้าง ได้มีการแข่งขันแบดมินตันนัดประวัติศาสตร์ แบดมินตันเกมแรกที่ไม่ได้ถูกจัดขึ้นบนโลก

โจเซฟ อคาบา นักบินอวกาศจากนาซา จับมือกับ โนริชิเงะ คานาอิ นักบินชาวญี่ปุ่นจาก JAXA ลงดวลแบดมินตันกับ อเล็กซานเดอร์ มิซัวกิน และ อันทอน แคปเลรอฟ สองนักบินอวกาศจากรัสเซีย ในโมดูลขนาดใหญ่ของสถานีอวกาศแห่งชาติ (ISS)

ด้วยสภาวะไร้แรงโน้มถ่วงทำให้สนามแข่งขันไม่มีด้านบนและด้านล่างที่ชัดเจน อีกทั้งยังไม่มีตาข่ายกั้น ผู้เล่นสามารถใช้บริเวณของโมดูลเป็นคอร์ท ตีโต้กันได้อย่างอิสระ จะยืนตี หรือตีลังกาตีก็ทำได้ นอกจากนี้ยังสามารถใช้ผนังโมดูลเป็นตัวช่วยในการยึดเกาะเพื่อต่อสู้กับคู่แข่งได้อย่างสนุกสนาน

แม้ว่าท้ายที่สุด จะไม่ได้มีการประกาศว่าใครคือผู้ชนะในเกมนี้ แต่ว่ามันคือจุดเริ่มต้นสำคัญ ที่ทำให้ฉุกคิดว่าการ “แข่งขัน” กีฬาอวกาศ จริงๆแล้วมันเป็นไปได้มากน้อยแค่ไหน?

กีฬาๆเป็นยาวิเศษ

แม้ว่าการแข่งขันกีฬาในอวกาศจะดูเป็นเรื่องใหม่ แต่การออกกำลังกายของนักบินอวกาศเป็นสิ่งที่พวกเขาทำมาโดยตลอด

โดยปกตินักบินอวกาศใน ISS จำเป็นต้องมีชั่วโมงออกกำลังกาย 2 ชั่วโมงเป็นประจำทุกวัน เพื่อให้การทำงานของร่างกายอยู่ในสภาวะปกติ เนื่องจากในสภาวะไร้น้ำหนักมีผลทำให้กล้ามเนื้อหดตัว หัวใจเต้นอ่อนแรง และสูญเสียแคลเซียมในกระดูก

การออกกำลังกายจึงเป็นสิ่งที่จำเป็นของนักบินอวกาศ ในสถานีฯ จะมี 3 แบบการออกกำลังกายหลักๆ คือ วิ่งบนลู่วิ่งสายพานที่มีสายโยง ดึงคานยกน้ำหนักที่ปรับระดับความต้านทาน และปั่นจักรยานพร้อมสายโยง แต่ทำแบบนี้ซ้ำๆ ทุกวันก็น่าเบื่อแย่ เหล่านักบินอวกาศ จึงพยายามคิดค้นหากิจกรรมที่สนุก และตื่นเต้นกว่านี้

“มันอาจจะเป็นกิจกรรมที่มีความสำคัญไม่มากนัก แต่พวกเขาก็พยายามที่จะทำให้ตัวเองมีกำลังใจที่จะใช้ชีวิตอยู่บนนั้นเสมอ แม้เหล่านักบินอวกาศจะไม่มีห้องกีฬา แต่พวกเขาก็พอมีอุปกรณ์เตรียมไว้อยู่บ้างนั่นแหละ”

“พวกเขาก็พยายามสร้างสรรค์ประยุกต์ และใช้อุปกรณ์ที่มีคิดเกมเล่นโน่นนี่” วอลเตอร์ ไซเปส นักจิตวิทยาของนาซากล่าวกับ SPACE.com

ความพยายามที่จะทำให้การออกกำลังกายเป็นมากกว่ากิจวัตรประจำวัน ทำให้พวกเขาพยายามออกแบบกิจกรรมหรือกีฬาที่สามารถเล่นแล้วสนุกในอวกาศมาโดยตลอด

กอล์ฟน่าจะเป็นสิ่งที่เรียกได้ว่ากีฬาชนิดแรกที่ได้แสดงศักยภาพในสภาวะไร้น้ำหนัก เมื่อ อลัน เชปพาร์ด นักบินในยานอพอลโล 14 ได้นำลูกกอล์ฟขึ้นไปตีบนดวงจันทร์ ขณะปฏิบัติภารกิจเมื่อปี 1971 ซึ่งถือเป็นการตีกอล์ฟนอกโลกครั้งแรกในประวัติศาสตร์

ปี 2006 Mikhail Tyurin นักบินอวกาศชาวรัสเซียไม่ยอมน้อยหน้า ด้วยการตีกอล์ฟนอกสถานีอวกาศ ขณะทำภารกิจเดินในอวกาศ (Space Walk)

หรือเมื่อปี 2007 ซุนิตา วิลเลียม นักบินอวกาศของนาซา จะกลายเป็นนักกีฬาคนแรกที่ไม่ได้อยู่ในโลก ในการแข่งขันบอสตัน มาราธอน หลังเธอเข้าร่วมการแข่งขันจากบนสถานีอวกาศ โดยวิ่งบนลู่วิ่งที่มีสายโยง และทำเวลาไปทั้งสิ้น 4 ชั่วโมง 24 นาที

แต่ทั้งนี้ทั้งนั้น ก็ยังไม่มีกีฬาไหนที่เล่นกันจนถูกเรียกว่าการแข่งขัน ภายใต้เงื่อนไขว่าผู้เข้าร่วมแข่งขันอยู่ในสถานที่เดียวกัน เหมือนกับแบดมินตันนัดประวัติศาสตร์ เมื่อเดือนกุมภาพันธ์ 2018 ที่ผ่านมา

ทำไมต้องแบดมินตัน?

“คุณถามผมว่าทำไมต้องเป็นแบดมินตัน? ใช่ครับ เพราะว่าผมรักมันยังไงล่ะ” อเล็กซานเดอร์ มิซัวกิน หนึ่งในผู้เล่นเกมประวัติศาสตร์เผยเหตุผล

“ความจริงผมอาจจะเริ่มเล่นแบดมินตันช้าไปหน่อย และไม่เคยได้รางวัลอะไร แต่โดยทั่วไปแล้ว สำหรับผมแบดมินตันไม่ใช่กีฬา ไม่ใช่แม้แต่งานอดิเรก แบดมินตันคือการใช้ชีวิต มันทำให้สามัคคี ทำให้สุขภาพและสายตาดี เสริมสร้างพละกำลัง ทำให้คุณดูดีขึ้น และมอบโอกาสให้คุณมีช่วงเวลาดีๆ”

แม้ว่านักบินอวกาศจากแดนหมีขาวจะเผยว่าสิ่งเหล่านั้นคือสาเหตุที่ทำให้เขาเลือกแบดมินตันให้กลายเป็นการแข่งขันกีฬานอกโลกเป็นครั้งแรก แต่หลายฝ่ายก็เชื่อว่าอีกหนึ่งเหตุผลสำคัญ คือ ขนาดและพื้นที่ที่จำกัดในสถานีอวกาศ

เนื่องจากในสถานีอวกาศรุ่นปัจจุบันยังเป็นลักษณะทางยาวและแคบ โดยส่วนที่กว้างที่สุดมีขนาดประมาณเครื่องบิน โบอิง 747 ทำให้กีฬาที่เหมาะสมที่สุดคือ กีฬาที่สามารถเล่นได้ในพื้นที่จำกัด และใช้จำนวนคนไม่มาก

ด้วยเหตุผลดังกล่าวทำให้ในอีกไม่กี่เดือนต่อมา การแข่งขันเทนนิสนอกโลกครั้งแรกในประวัติศาสตร์ได้ถือกำเนิดขึ้นตามมา

การแข่งขันครั้งนี้เป็นลักษณะชายคู่แบบเดียวกับแบดมินตัน ซึ่งเป็นการรวมทีมกันระหว่าง แอนดรูว์ ฟุสเตล และ เซเรนา ออนอน ชานเซลเลอร์ สองนักบินอวกาศจากนาซา พบกับ ริคกี้ อาโนลด์ อีกหนึ่งนักบินของนาซา ที่จับมือกับ อเล็กซานเดอร์ เกิร์ต นักบินชาวเยอรมันจากองค์การอวกาศยุโรป

เกมนัดนี้ต่างไปจากการแข่งขันแบดมินตันเล็กน้อย คือ แรคเก็ตจะมีขนาดเล็กกว่าที่ใช้บนโลก เพื่อไม่ให้เป็นอันตรายต่อโมดูล และมีตาข่ายขึงตรงกลาง แต่สนามยังคงรูปแบบคล้ายกับแบดมินตันอวกาศ คือ ไม่มีด้านบนและด้านล่าง ทำให้นักกีฬาสามารถตีโต้ได้ทั้งสองฝั่งของตาข่าย

การแข่งขันจะประสบความสำเร็จไปได้ด้วยดี และจบด้วยชัยชนะของฟุสเตลกับเซเรนา ทว่ามันก็น่าคิดต่อจนเกิดเป็นคำถามว่าเหตุใด กีฬายอดนิยมชนิดอื่นๆ เช่นฟุตบอล อเมริกันฟุตบอล หรือกระทั่ง บาสเก็ตบอล สามารถนำมาเล่นบนอวกาศกับเขาได้บ้างไหม?

กีฬาชนิดอื่นในอวกาศ

อันที่จริงกีฬาในอวกาศไม่ใช่เรื่องใหม่ มันได้ถูกพูดถึงและทดลองมาก่อนหน้านี้หลายครั้ง นอกจากกีฬาที่กล่าวไปข้างต้น ยังมีกีฬาอีกมากมาย ที่ถูกนำมาทดลองเล่นในสภาวะไร้น้ำหนัก

ในปี 2008 การ์เร็ต เรสแมน นักบินอวกาศของนาซา ได้มีโอกาสทดลองขว้างลูกเบสบอลในสภาพไร้แรงโน้มถ่วง หลังจากเขาได้รับเกียรติ เป็นผู้ขว้างบอลเปิดเกมของแยงกี้ เรดซ็อก จากสถานีอวกาศ

ในขณะที่ปีเดียวกัน ทาคาโอะ โดอิ นักบินอวกาศชาวญี่ปุ่น ได้ทดลองขว้างบูมเมอแรงในสภาวะไร้น้ำหนัก เพื่อทดสอบว่ามันจะวกกลับมาหรือไม่ ก่อนที่ผลลัพท์จะออกมาไม่ต่างจากบนโลก

หรือกรณีของ เป็กกี วิตสัน นักบินอวกาศสาวของนาซา ที่ทดลองเล่นเกมวิ่งผลัดในสถานีอวกาศ ที่เธอบอกว่ามันสนุกมาก แต่ก็อันตรายมากเช่นกัน

“เราแข่งกันแบบสองทีม ทีมละ 3 คน เคลื่อนที่จากจุดหนึ่งไปยังจุดท้ายสุดของสถานี แตะมือกับคนที่อยู่ตรงนั้นที่ห่างออกไปสามโมดูล และวิ่งกลับมาด้วยผู้เล่นคนที่สนาม มันสนุกมากๆ” วิตตันกล่าว

การเล่นกีฬาในอวกาศ จึงไม่ใช่เรื่องยาก แต่ด้วยสภาพแวดล้อมทำให้จำเป็นต้องถูกปรับกฎบางอย่าง

ดังที่เห็นได้จากแบดมินตันและเทนนิส เป็นต้น

“บางครั้ง คุณก็แค่พัฒนาจากสิ่งที่มี” เรสแมนกล่าวกับ SPACE.com

อย่างไรก็ดี อุปสรรคสำคัญสำหรับการเล่นกีฬาในอวกาศนั่น คือ สภาวะไร้น้ำหนัก ที่ทำให้การควบคุมการเคลื่อนที่ของตัวผู้เล่นทำได้ยาก รวมไปถึงกล้ามเนื้อที่ทำให้ออกแรงได้ไม่ถนัด

“แน่นอนว่ามันจำเป็นต้องใช้เทคนิคสำหรับขว้างวัตถุในอวกาศ การเอาชนะคู่แข่งจำเป็นต้องมีทักษะนี้ ฉันคิดว่ามันต้องมีเกมใหม่ๆอีกมายมายที่เกิดขึ้นมา” วิตสันกล่าว

นอกจากนี้ด้วยสภาพพื้นที่ในสถานีอวกาศที่ขอบเขตไม่กว้างมากนัก ทำให้กีฬาที่สามารถเล่นได้ ถูกจำกัดทั้งพื้นที่และจำนวนคน การเล่นกีฬายอดนิยมอย่างฟุตบอล หรือบาสเก็ตบอล จึงเป็นสิ่งที่ทำได้ยากมาก

อย่างไรก็ดี มันก็ไม่ถึงกับว่าจะไร้หนทางเสียทีเดียว เมื่อหากดูจากแบดมินตันและเทนนิสแล้ว การปรับกฎให้เข้ากับสภาพแวดล้อม อาจจะเป็นหนทางหนึ่งในการนำกีฬาชนิดอื่นๆ หรือดัดแปลงเป็นกีฬาชนิดใหม่ขึ้นไปเล่นในอวกาศ

“มันจะเป็นการคิดค้นขึ้นมาใหม่ ตอนนี้ผมอาจจะยังนึกไม่ออกว่ามันคืออะไร แต่มันจะเป็นกีฬาที่มีลักษณะเฉพาะที่คุณสามารถเล่นได้ในสภาพแวดล้อมนี้” เรสแมน กล่าว

หนทางแห่งอนาคต?

แม้ว่าการแข่งขันแบดมินตันและเทนนิส ในอวกาศ จะไม่ได้เป็นในลักษณะที่จริงจังมากนัก แต่มันก็ถือเป็นจุดเริ่มต้นสำคัญในการแข่งขันกีฬาในอวกาศ

กีฬาชนิดอื่นอาจจะมีข้อจำกัดเรื่องพื้นที่ แต่มาร์ค วานเด เฮ นักบินอวกาศของนาซา ก็มองเห็นความหวังในการเล่นกีฬาที่ใช้พื้นที่ขนาดใหญ่กว่านี้ โดยเขาแนะนำให้ติดโมดูลแยกออกมา เพื่อเป็นพื้นที่สำหรับการทำกิจกรรมเพื่อความผ่อนคลาย

“ในอนาคต ในยานที่พาเราไปดาวอื่น มันมีความจำเป็นที่จะต้องมีโมดูลแยกสำหรับบางอย่างเช่นเกมกีฬาแบบนี้แน่นอน ซึ่งเป็นสิ่งที่มีประโยชน์จากมุมมองของนักจิตวิทยา เพื่อความผ่อนคลาย และความสัมพันธ์ที่แนบแน่นของคนในทีม” วานเด เฮ ให้ความเห็น

พื้นที่สำหรับการสันทนาการมีความสำคัญในอนาคต เนื่องจากหนึ่งในภารกิจสำคัญของนาซาคือการตั้งถิ่นฐานบนดาวอังคาร การเดินทางจากโลกถึงดาวอังคารที่มีระยะทางกว่า 225 ล้านกิโลเมตรและใช้เวลาราว 5 เดือน จึงจำเป็นต้องมีพื้นที่เหล่านี้

หากความคิดของ วานเด เฮ ได้รับการตอบสนอง การเล่นกีฬาที่ใช้ผู้เล่นจำนวนมากอย่างฟุตบอล หรือบาสเก็ตบอล ก็อาจจะไม่ใช่เรื่องเพ้อฝัน แต่เชื่อว่าคงต้องมีการปรับกฎให้เข้ากับสถาพแวดล้อมอย่างที่นักบินนาซากล่าวไว้ข้างต้น

และบางทีกีฬาชิงแชมป์จักรวาล อาจจะมีจุดเริ่มต้นมาจากตรงนี้ก็เป็นได้

เมสซีสนไหม?: ความเป็นไปได้ของการชิงแชมป์กีฬาบนอวกาศ

เมสซีสนไหม?: ความเป็นไปได้ของการชิงแชมป์กีฬาบนอวกาศ2 / 6