"ไฝบนอวัยวะเพศ" หมอเตือนอย่ามองข้าม เผยวิธีสังเกตและการดูแล

ไฝบนอวัยวะเพศ หรือจุดสีคล้ำที่ปรากฏบริเวณอวัยวะสืบพันธุ์ อาจมีสาเหตุหลากหลาย ตั้งแต่ไฝธรรมดาจนถึงภาวะก่อนมะเร็งหรือมะเร็งผิวหนังชนิดเมลาโนมา

หากสังเกตความผิดปกติควรปรึกษาแพทย์ทันที เพราะการตรวจเจอตั้งแต่ระยะแรกเพิ่มโอกาสรักษาหายได้มากขึ้น

สาเหตุที่พบบ่อย

จุดสีคล้ำบริเวณอวัยวะเพศอาจเกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น

• ไฝหรือปานธรรมดา (nevus)
• เนโวเมลาโนไซต์ (melanocytic nevus) — บางชนิดอาจมีโอกาสพัฒนาเป็นมะเร็ง
• ภาวะก่อนมะเร็ง เช่น โรคผิวหนังแบบโบเวน (Bowen’s disease)
• หูดจากเชื้อ HPV, การเสียดสี หรือการอักเสบของรูขุมขน

แม้ไฝบนอวัยวะเพศส่วนใหญ่ไม่ใช่มะเร็ง แต่ตำแหน่งดังกล่าวทำให้การสังเกตด้วยตาเปล่าเป็นเรื่องยาก จึงต้องให้แพทย์ประเมินเพื่อแยกแยะความเสี่ยงและวางแผนการตรวจเพิ่มเติมหากจำเป็น

สัญญาณที่ควรรีบพบแพทย์

แพทย์มักแนะนำให้ใช้แนวทางใกล้เคียงกับหลัก ABCDE / Evolving สำหรับสังเกตไฝ ดังนี้

• A — รูปร่าง (Asymmetry) : ไฝที่เดิมสมมาตรเปลี่ยนเป็นไม่สมมาตร
• B — ขอบ (Border) : ขอบไฝไม่เรียบ เบลอ หรือขรุขระ
• C — สี (Color) : มีหลายสีหรือสีผิดปกติในเม็ดเดียว
• D — ขนาด (Diameter) : โตขึ้นหรือเกินประมาณ 6 มิลลิเมตร หรือขยายเร็วผิดปกติ
• E — การเปลี่ยนแปลง (Evolving) : มีอาการคัน เจ็บ เลือดออก หรือแผลที่ไม่หาย

หากไฝหรือจุดสีคล้ำตรงอวัยวะเพศมีลักษณะตามข้างต้น หรือรู้สึกผิดปกติจากเดิม ควรไปพบแพทย์ผิวหนัง สูตินรีแพทย์ (กรณีผู้หญิง) หรือแพทย์ระบบทางเดินปัสสาวะทันที

การตรวจและการรักษา

การวินิจฉัยเริ่มจากการซักประวัติและตรวจร่างกาย แพทย์อาจใช้เครื่องมือ dermoscopy เพื่อตรวจลักษณะไฝอย่างละเอียด และถ้าสงสัยจะมีการตัดชิ้นเนื้อ (biopsy) เพื่อตรวจทางพยาธิวิทยาอย่างแน่นอน

หากตรวจพบตั้งแต่ระยะเริ่มต้น รอยโรคมักรักษาได้ด้วยการจี้ด้วยเลเซอร์หรือการผ่าตัดเอารอยโรคออก และติดตามผลเป็นระยะ แต่หากปล่อยให้ลุกลาม อาจต้องรับการรักษาที่ซับซ้อนขึ้น เช่น การผ่าตัดขนาดใหญ่ รังสีรักษา หรือการรักษาแบบระบบ ซึ่งมีผลต่อคุณภาพชีวิต

คำแนะนำ

• อย่าปล่อยให้ความอายเป็นอุปสรรค หากสังเกตไฝบนอวัยวะเพศที่เปลี่ยนไป ให้ปรึกษาแพทย์ทันที
• สังเกตตัวเองเป็นประจำ หากพบจุดใหม่หรือการเปลี่ยนแปลงให้ถ่ายรูปเก็บไว้เทียบเป็นระยะ
• ผู้หญิงที่มีจุดบริเวณแคม หรือผิวรอบ ๆ ควรปรึกษาสูตินรีแพทย์หรือแพทย์ผิวหนังเช่นกัน

สรุป: ไฝบนอวัยวะเพศ ไม่ได้แปลว่าเป็นมะเร็งเสมอไป แต่การสังเกตการเปลี่ยนแปลงและการตรวจเร็วมีความสำคัญ หากสงสัยต้องพบแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัยและรับการรักษาที่เหมาะสม