ตามรอยประวัติศาสตร์ ความสัมพันธ์ชาติไทยกับอเมริกันในงาน Great & Good Friends

     กระแสประวัติศาสตร์ไทยกำลังร้อนแรง โดยเฉพาะความสัมพันธ์ระหว่างประเทศของไทยกับชาติต่างๆ ไม่ว่าจะเป็น ฝรั่งเศส ฮอลันดา จีน โปรตุเกส ซึ่งก่อให้เกิด วัฒนธรรม ธรรมเนียมปฏิบัติหลายอย่างสืบมาจนถึงปัจจุบัน“อเมริกา” ก็เป็นอีกชาติหนึ่งประเทศที่ไทยสั่งสมความสัมพันธ์อันยืนยาวมานานถึง 200 ปี และล่าสุดได้มีงานนิทรรศการของขวัญแห่งมิตรภาพ Great and good friends จัดขึ้นโดย สถานทูตสหรัฐอเมริกา ประจำประเทศไทย เพื่อเฉลิมฉลองโอกาสครบรอบ 200 ปีความสัมพันธ์ทางการทูตระหว่างประเทศไทยและสหรัฐอเมริกา ที่พิพิธภัณฑ์ผ้า ในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ณ วัดพระแก้ว งานนี้มีความน่าสนใจอะไรบ้าง ไปดูกันเลย

     เริ่มต้นจากชื่องาน คำว่า “Great and Good Friend” มีที่มาที่ไปจากคำขึ้นต้นจดหมายที่ประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกามักใช้เขียนกราบบังคมทูลพระกรุณาพระมหากษัตริย์แห่งราชอาณาจักรสยาม ซึ่งภายในงานนี้ จะมีการจัดแสดงจดหมายประวัติศาสตร์ตั้งแต่ฉบับแรก รวมไปถึงการจัดแสดงของขวัญต่างๆ ทั้งหมด 79 ชิ้นที่ประเทศไทยและสหรัฐอเมริกาติดต่อแลกเปลี่ยนกันมาตลอด 200 ปีที่ผ่านมา

     งานนิทรรศการแบ่งออกเป็นสองส่วน เริ่มจากชั้น 2 เป็นโซนจัดแสดงความสัมพันธ์ 100 ปีแรก จุดเริ่มต้นของความสัมพันธ์มาจากจดหมายที่เขียนด้วยลายมือในภาษาโปรตุเกสของเจ้าพระยาสุริยวงศ์มนตรี หรือ ดิศ บุนนาค ซึ่งดำรงตำแหน่งเจ้าพระยาพระคลังในเวลานั้น ได้ส่งจดหมายถึงประธานาธิบดี เจมส์ มอนโร โดยเนื้อหาในจดหมายกล่าวถึงพระราชประสงค์ของพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ที่มีพระราชดำริจะสร้างสัมพันธ์ทางการค้าและพาณิชย์กับสหรัฐอเมริกา จากนั้นก็มีการสานสัมพันธ์ และทำการค้าขายกันมาอย่างต่อเนื่อง

     จดหมายในความสัมพันธ์ที่น่าสนใจอีกฉบับนึงคือ ในสมัย ร.4 ที่มีพระราชประสงค์ที่จะพระราชทานงาช้าง 1 คู่ และช้าง 1 คู่ เพื่อไว้ให้สืบพันธุ์ในทวีปอเมริกา หลังจากทรงทราบว่าไม่มีช้างอาศัยอยู่ในสหรัฐอเมริกา แต่อับราฮัม ลินคอล์น ซึ่งดำรงตำแหน่งประธานาธิบดีสหรัฐในขณะนั้น ได้ปฏิเสธพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวอย่างสุภาพ โดยชี้แจงว่าภูมิอากาศของสหรัฐนั้นไม่เหมาะแก่การขยายพันธุ์ช้าง กอปรกับสหรัฐเข้าสู่สงครามกลางเมืองพอดี จึงไม่ได้มีการส่งช้างข้ามทวีปจากไทยไปสหรัฐอเมริกา แต่ก็ไม่ได้มีผลกระทบในเรื่องความสัมพันธ์ของไทย-อเมริกาแต่อย่างใด

     นอกจากนี้ สิ่งของที่เป็นไฮไลท์ของห้องนี้ที่ห้ามพลาดคือ ‘ฉลองพระองค์ครุย’ เป็นของขวัญที่มอบให้แก่ผู้ที่มีตำแหน่งสำคัญในต่างประเทศ เพื่อเจริญความสัมพันธ์ทางการทูต, ‘สนธิสัญญาไมตรีและพาณิชย์ระหว่างไทยกับสหรัฐอเมริกา’, ‘ผ้านุ่งยกทองสำหรับเจ้านาย’ ของขวัญพระราชทานจากพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว แก่สถาบันสมิธโซเนียน พ.ศ.2419, ภาพเหมือนประธานาธิบดี, ‘บัตรพระปรมาภิไธย’ หรือ พระนามบัตรของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวที่พระราชทานแก่ประธานาธิบดีแฟรงกลิน เพียร์ซ พ.ศ.2402 โดยลงลายมือชื่อ  พร้อมกับจดหมายที่มีตราประทับที่เริ่มใช้แทนลายนิ้วมือ เป็นต้น

     ห้องถัดมาจัดแสดงของขวัญมิตรภาพ 100 ปีหลัง ในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี ทรงเป็นพระมหากษัตริย์และพระราชินีจากสยามพระองค์แรกที่เสด็จพระราชดำเนินเยือนสหรัฐ พร้อมกับรวบรวมภาพประวัติศาสตร์ จัดแสดงนิตยสารฉบับจริงที่พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ขึ้นปกนิตยสาร TIME และมีความสัมพันธ์ยาวนานมาจนถึงพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ 9

     ส่วนไฮไลท์ของโซนนี้คือ ‘เครื่องถมทอง’ ที่เป็นชุดของขวัญพระราชทานที่ชาวอเมริกัน ประทับใจความงดงามของชุดกาน้ำถมทอง ชุดเชี่ยนหมากถมทอง ผ้าไหม ดาบ ตลอดจนเครื่องยศต่างๆ ‘กล่องบุหรี่ประดับอักษรพระปรมาภิไธยพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล ภายใต้พระมหาพิชัยมงกุฎ’ ของขวัญจากหลวงประดิษฐ์มนูธรรม ผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ในพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล แก่ประธานาธิบดีแฟรงคลิน ดี. รูสเวลต์ พ.ศ.2488 ‘เสื่อจันทบูร’ ทอรูปสุนัข สัญลักษณ์นักษัตรปีจอสิ่งของหายาก หรือแม้กระทั่ง ‘ศาสตราวุธ’ ของขวัญพระราชทานจากพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวแก่ประธานาธิบดีแฟรงกลิน เพียร์ซ พ.ศ.2399  ส่วน ‘เครื่องดนตรีไทย’ เช่น ซออู้ ขลุ่ยอู้ ฉิ่ง โทนรำมะนา เป็นของขวัญพระราชทานจากพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช แก่หอสมุดรัฐสภาสหรัฐอเมริกา พ.ศ. 2503 ขณะที่พระราชทานเครื่องดนตรีไทยเหล่านี้ พระบาทสมเด็จพระพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชทรงอธิบายรายละเอียดเกี่ยวกับเครื่องดนตรีเหล่านี้ด้วยพระองค์เอง แก่ ฮาโรลด์ สปิฟแวคกี หัวหน้าแผนกดนตรีประจำหอสมุด เซซิล ฮอบส์ หัวหน้าแผนกเอเชียใต้ และ แอล. ควินซี มัมฟอร์ด บรรณารักษ์ประจำหอสมุดรัฐสภาสหรัฐอเมริกา สิ่งของต่างๆเหล่านี้ ถูกยกนำมาจัดแสดงโชว์ ให้เราได้ชม ซึ่งของทั้งหมดคือของจริงที่นำมาจากสหรัฐอเมริกา ของแต่ละชนิดถูกดูแลและเก็บรักษาไว้อย่างดี เรียกได้ว่าของทุกชิ้นสมบูรณ์ 100 เปอร์เซ็นต์

     ห้องถัดมาเป็นโซนที่เรียกได้ว่าถ้าใครไม่เคยมาจะต้องร้องว้าว! เป็นห้องจัดแสดงฉลองพระองค์ของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ 9 ที่จัดแสดงเหล่าบรรดาชุด รองเท้า หมวก ที่ท่านสวมใส่ตามเสด็จพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร ไปเยือนประเทศต่างๆ จนได้รับการกล่าวขานจากชาวต่างชาติว่าเป็นพระราชินีแห่งสยาม ‘พระสิริโฉมงดงามที่สุดในโลก’ ซึ่งแต่ละชุดมีความประณีตในการปัก การเย็บ ทุกชุดทำมาจากผ้าไหมไทย บอกเล่าถึงประวัติความเป็นมาของฝีมือผู้ออกแบบแต่ละชุดได้เป็นอย่างดี

     นอกจากห้องจัดแสดงโชว์สิ่งของสุดพิเศษด้านบนชั้น 2 แล้ว ยังมีโซนที่จัดแสดงความสัมพันธ์ที่ประเทศไทยยังคงแลกเปลี่ยนวัฒนธรรมด้านสิ่งของเครื่องใช้ อาหาร และมิตรภาพที่มีมาอย่างยาวนานกับสหรัฐอเมริกาจนถึงปัจจุบัน รวมทั้งบริษัทของสหรัฐอเมริกาที่ยังคงทำการค้าอยู่ในประเทศไทย โดยภายในห้องนี้จะมีโซนเกมส์จับคู่สิ่งของเครื่องใช้ อาหารของไทยและสหรัฐอเมริกา โซนถ่ายภาพเป็นที่ระลึก โซนนำเสนอแอพลิเคชั่นออนไลน์ที่สามารถใช้ได้จริงกับนิทรรศการ ปิดท้ายด้วย โซนภาพ pixel art ที่เป็นการสร้างภาพจากจุดเล็กๆจนกลายเป็นภาพขนาดใหญ่ด้วย post-it 3M สีสันต่างๆพร้อมประทับตราสัญลักษณ์ ให้ทุกคนที่มาร่วมชมนิทรรศการทั้งชาวไทยและชาวต่างชาติ ร่วมแสดงความคิดเห็นของคำว่า friendship is หรือ ความหมายของความสัมพันธ์ในความคิดส่วนตัวคืออะไร แปะลงไปให้เต็มพื้นที่ก็จะกลายเป็นภาพจับมือกัน เพื่อสื่อถึงมิตรภาพอันดีระหว่างไทยและสหรัฐอเมริกานั่นเอง

     ถือว่างานนี้ได้รวบรวมของที่หาชมได้ยากมาไว้ในที่เดียว รับรองว่ามาแล้วจะไม่ผิดหวัง โดยงานนิทรรศการ Great and good friends จัดขึ้นที่พิพิธภัณฑ์ผ้า ในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ณ วัดพระแก้ว ค่าเข้าชมผู้ใหญ่ 150 บาท ผู้สูงอายุ 80 บาท นักเรียน นักศึกษา 50 บาท เด็กอายุต่ำกว่า 12 ปี เข้าฟรี เปิดทุกวัน 9.00 น. - 16.30 น. งานมีจนถึงวันที่ 30 มิถุนายน 2561 หากใครสนใจสามารถพาเพื่อน พาครอบครัวชมของขวัญมิตรภาพไทย-สหรัฐอเมริกา ที่มีความสัมพันธ์มา 200 ปี รวมทั้งหมด 79 ชิ้น บอกได้เลยเป็นนิทรรศการที่ได้ทั้งความรู้ ความสนุก ตื่นตาตื่นใจ ควรค่าแก่การเข้าชม รับรองว่าไม่ผิดหวังอย่างแน่นอน

 

     *รูปภาพทั้งหมดจาก https://www.greatandgoodfriends.com/ โซนชั้น 1 สามารถถ่ายภาพได้

 

[Advertorial]