“ลิ่มเลือดอุดตันในปอด” สาเหตุของภาวะเสี่ยงที่อันตรายถึงชีวิต

“ลิ่มเลือดอุดตันในปอด” อันตรายถึงชีวิตที่ไม่มีสัญญาณเตือน นอกจากอาการเหนื่อยมากกว่าปกติ หรืออาจขาบวมเพราะมีลิ่มเลือดที่ขาก่อนแล้วลิ่มเลือดค่อยหลุดแล้วตามมาอุดตันที่ปอด แต่อาการเหนื่อย เจ็บหน้าอก อาจถูกวินิจฉัยว่าเป็นโรคหัวใจ หรือหอบหืดได้ จึงควรเข้ารับการตรวจโดยละเอียดเพื่อป้องกันการวินิจฉัยผิดพลาด เพราะหากรักษาไม่ถูกวิธีอาจเสี่ยงอันตรายถึงชีวิต

 
“ลิ่มเลือดอุดตันในปอด” คืออะไร ?

อ. นพ.วิรัช ตั้งสุจริตวิจิตร สาขาวิชาโรคระบบการหายใจและเวชบำบัดวิกฤต ภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล ระบุไว้ในรายการพบหมอรามา ช่วง Big Story รู้เท่ารู้ทัน ภาวะเสี่ยง “ลิ่มเลือดอุดตันในปอด” ว่า ภาวะลิ่มเลือดอุดตันในปอด คือภาวะที่มีก้อนลิ่มเลือดเข้าไปอุดตันหลอดเลือดบริเวณเยื่อหุ้มปอด จนทำให้เกิดอาการเจ็บหน้าอก เหนื่อยง่าย โดยอาจเกิดเป็นภาวะเฉียบพลันที่เมื่อมีลิ่มเลือดเข้าไปอุดกั้นก็ทำให้เกิดอาการขึ้นมาในทันที ผู้ป่วยควรรีบพบแพทย์เพื่อทำการวินิจฉัยโดยละเอียด เพราะจากอาการอาจทำให้ถูกเข้าใจผิดว่าเป็นโรคอื่น เช่น โรคหัวใจ หรือหอบหืดได้

 
สาเหตุของลิ่มเลือดอุดตันในปอด

ส่วนใหญ่มักเกิดลิ่มเลือดที่บริเวณอื่นในร่างกายก่อน เช่น ลิ่มเลือดอุดตันที่หลอดเลือดบริเวณขา แล้วลิ่มเลือดค่อยเลื่อนหลุดมาอุดตันที่เยื่อหุ้มปอด น้อยครั้งมากที่จะเกิดลิ่มเลือดเข้าไปอุดตันที่ปอดโดยตรง

 
สาเหตุของลิ่มเลือด

ลิ่มเลือดอาจเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ เช่น 

• การผ่าตัดทำให้ต้องนอนนิ่งเป็นเวลานาน 
  
  
• การป่วยเป็นมะเร็งบางชนิด 
  
  
• การใช้ยาบางประเภท 
  
  
• โรคทางพันธุกรรม 

และยังอาจไม่มีปัจจัยใด ๆ เป็นพิเศษ ก็สามารถเกิดลิ่มเลือดขึ้นได้

 
พฤติกรรมเสี่ยงเกิดลิ่มเลือด

แม้ว่าอาจไม่สามารถระบุสาเหตุของการเกิดลิ่มเลือดได้อย่างชัดเจน แต่มีปัจจัยที่อาจเสี่ยงเกิดลิ่มเลือดได้มากขึ้นกว่าปกติ ได้แก่

• การสูบบุหรี่ มีผลต่อหลอดเลือดโดยตรง อาจทำให้หลอดเลือดบาดเจ็บ เสี่ยงต่อลิ่มเลือดอุดตัน
  
  
• การไม่เคลื่อนไหวร่างกายเป็นเวลานาน เช่น ผู้ป่วยนอนติดเตียง ผู้พิการบางราย

อันตรายจากลิ่มเลือดอุดตันในปอด

หากมีลิ่มเลือดอุดตันในปอด อาจเกิดอันตรายขึ้นกับร่างกาย ดังนี้

• เหนื่อยหอบ ส่งผลให้ทำกิจกรรมประจำวันได้แย่ลง คุณภาพชีวิตต่ำลง
  
  
• กรณีรักษาโรคได้ไม่ดีพอ อาจทำให้ความดันในหลอดเลือดแดงที่ปอดสูง
  
  
• หัวใจข้างขวาล้มเหลวเรื้อรัง เกิดภาวะบวมตามร่างกาย
  
  
• ในรายที่ผนังกั้นหัวใจทำงานผิดปกติหรือรั่ว อาจส่งผลให้ลิ่มเลือดอุดตันข้ามไปยังสมองได้ เนื่องจากหลอดเลือดดำจากปอดมีการเชื่อมต่อไปที่สมองด้วย
  
  
• เสียชีวิต กรณีที่วินิจฉัยผิดพลาดและรักษาไม่ถูกกับโรค หรือรักษาลิ่มเลือดอุดตันในปอดไม่ทันเวลา

 
การรักษาลิ่มเลือดอุดตันในปอด

• หากเกิดขึ้นฉับพลับ ระดับสัญญาณชีพไม่คงที่ แพทย์จะใช้ยาละลายลิ่มเลือดในการรักษา
  
  
• หากมีอาการแต่ภาวะยังไม่เข้าขั้นวิกฤต แพทย์จะใช้ยาต้านการแข็งตัวของเลือดในการรักษา อาจเป็นการฉีดยา หรือการรับประทานยา

 
วิธีลดความเสี่ยงในการเกิดลิ่มเลือด

ลิ่มเลือดสามารถเกิดได้กับทุกเพศทุกวัย แม้ว่าความเสี่ยงจะเกิดขึ้นกับวัยทำงาน หรือวัยชรามากกว่า แต่ก็ไม่ควรประมาท ดังนั้นหากอยากลดความเสี่ยงในการเกิดลิ่มเลือดในหลอดเลือด ควรขยับเขยื้อนร่างกายอยู่เรื่อย ๆ ไม่นอนนิ่ง ๆ นั่งนิ่ง ๆ นาน ๆ ผู้ป่วยติดเตียง หรือผู้พิการอาจต้องดูแลให้ขยับเขยื้อนร่างกายอย่างเหมาะสม และอาจดื่มน้ำให้มากขึ้นเพื่อไม่ให้เลือดหนืดข้นมากเกินไปจนอาจเกิดลิ่มเลือดได้ง่าย