ความคิดสร้างสรรค์ สร้างได้

ผมทำงานอยู่ในสายงานครีเอทีฟ 20 กว่าปี สิ่งหนึ่งที่ผมเจอคำถามเป็นประจำคือ ไอเดียดี ๆ มาจากไหน ทำอย่างไรถึงจะคิดงานได้ดี ๆ

แปลก ๆ เคยตันบ้างไหม และรู้ได้อย่างไรว่าคนไหนมีความคิดสร้างสรรค์ ซึ่งผมเชื่ออย่างหนึ่ง คือ คนที่เป็นครีเอทีฟหรือพวกที่มีไอเดียดี ๆ พวกนี้ส่วนใหญ่จะมีพรสวรรค์ที่ได้มาตั้งแต่เกิด เหมือนคนที่สามารถวาดรูปได้สวย ๆ เก่ง ๆ หรือเล่นดนตรีได้ไพเราะ คนเหล่านี้ล้วนมีพรสวรรค์ทั้งนั้น

เพียงแต่การศึกษาจะช่วยกล่อมเกลาให้เขาเหล่านั้นสามารถนำเอาความเก่งออกมาได้มากหรือน้อยแค่ไหน หรือภายในองค์กรต่าง ๆ เปิดโอกาสให้พนักงานได้แสดงความคิดเห็นใหม่ ๆ หรือสร้างบรรยากาศให้พนักงานได้แสดงออกถึงความคิดใหม่ ๆ ให้เกิดขึ้นได้หรือไม่ หลายองค์กรพยายามสร้างวัฒนธรรมองค์กรที่เปิดโอกาสให้พนักงานได้แสดงความคิดเห็น โดยการประกวด เพื่อหาไอเดียใหม่ ๆ ให้เกิดขึ้นในองค์กร รวมถึงการสนับสนุนให้มีนวัตกรรมใหม่ ๆ ให้เกิดขึ้นในองค์กรอีกด้วย

การเกิดความคิดสร้างสรรค์ ส่วนหนึ่งเกิดจากที่ได้เห็นเยอะ เห็นมาก ทำให้เวลาคิดอะไร ก็จะมีมุมมองที่แตกต่างกว่า เพราะฉะนั้นการรู้จักสังเกต ถามหาที่มาที่ไป และที่สำคัญก็ต้องรู้จักนำมาใช้ประโยชน์ นำมาพัฒนาเป็นไอเดียใหม่ ๆ ให้เกิดขึ้น

ผมว่าเด็กสมัยนี้มีโอกาสดีกว่าตอนผมเด็ก ๆ เยอะ เพราะแค่มีอินเทอร์เน็ต คุณก็สามารถเข้าถึงแหล่งข้อมูลดี ๆ ไม่ว่าจะเป็นที่ไหนในโลก อีกทั้งยังมีเครื่องมือให้ช่วยค้นหา ไม่ว่าจะเป็น Google และ Youtube โดยเฉพาะอย่างยิ่งเวลามีเหตุการณ์เกิดขึ้นที่ไหน คุณสามารถรู้ได้เร็วเท่ากับคนอื่น ๆ ทั่วโลกเลย ยิ่งเรามีระบบอินเทอร์เน็ตดีเท่าไหร่ โอกาสที่เราจะเข้าถึงข้อมูลได้เร็วกว่า เยอะกว่า ย่อมสร้างให้เกิดประโยชน์มากกว่าคนอื่น

การศึกษานอกจากจะให้ความรู้แล้ว การปลูกฝังนิสัยช่างคิด ช่างถาม ช่างเสนอ ก็มีความสำคัญมาก เพราะพอนาน ๆ ไป มันกลายเป็นวัฒนธรรม จะเห็นได้อย่างชัดเจน คือ นิสัยการชอบถามหรือแสดงความคิดเห็น ไม่ไช่นิสัยของคนไทยเลย ตรงข้ามกับเด็กฝรั่ง ที่ดูเป็นเจ้าหนูช่างสงสัยหรือจะชอบยกมือแสดงความคิดเห็นตลอดเวลา ซึ่งดูแล้วก็น่ารักมาก

สิ่งหนึ่งที่คนไทยโชคดี คือ เรามียีนความเป็นศิลป์สูงกว่าชาติอื่น ๆ เราทำงานศิลป์ได้ดีมาก ไม่ว่าจะเป็นงานแกะสลักหรืองานฝีมือ ไม่ไช่แค่บอกว่าไม่แพ้ชาติไหนในโลก แต่เราเป็นผู้นำด้วยซ้ำ

เพราะฉะนั้นเราต้องรู้จักเอาความได้เปรียบที่เรามีเหนือคนอื่น ๆ แล้วนำมาต่อยอดให้เกิดความโดดเด่น และสร้างความแตกต่าง แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นเป็นไปไม่ได้หรอกครับ ที่เราจะชนะคนอื่น ๆ ได้ทุกสนามรบ แต่เราต้องเลือกสนามรบที่เรามีพื้นฐานที่ดีอยู่แล้ว แล้วนำมาพัฒนาต่อเติมขึ้น

ดังนั้นการสร้างวัฒนธรรมองค์กร ให้เป็นองค์กรที่มีความคิดสร้างสรรค์ มีสิ่งสำคัญ และจำเป็นอย่างมากที่จะทำให้ผู้นำองค์กรต้องสร้างให้เกิดขึ้น การสร้างบรรยากาศ

ในออฟฟิศ หรือภายในห้องประชุม ก็มีความจำเป็นอย่างมาก ที่ต้องสร้างบรรยากาศให้เกิดขึ้น คือทำให้คนกระหายที่จะเสนอไอเดีย ไม่ไช่ไม่กล้าพูด เพราะเวลาพูดอะไรออกมา บางทีคำบางคำอาจจะจุดประเด็นให้เกิดไอเดียใหม่ ๆ ขึ้นได้

ผมเป็นคนหนึ่งที่ชอบให้ทุกคนเสนอไอเดีย แม้กระทั่งนักศึกษาฝึกงาน ผมยังให้มาร่วมประชุม เสนอไอเดียด้วย เพราะอยากรู้ว่าเด็กสมัยนี้มีความคิดความอ่านอย่างไร พฤติกรรมมีความแตกต่างจากคนรุ่นอื่น ๆ อย่างไรบ้าง อย่างเรื่องของการดูหนังฟังเพลง ไม่เช่นนั้นคุณจะไม่มีทางทราบได้เลย ถ้าคุณไม่ได้สัมผัสเขาเหล่านั้น ขนาดนักศึกษาฝึกงาน ผมยังเปิดโอกาสให้เขาแสดงความคิดเห็น น้องในออฟฟิศก็กล้าพูด กล้านำเสนออะไร ๆ ใหม่ ๆ ตลอดเวลา ผมอยากให้ผู้อ่านได้มาสัมผัสถึงบรรยากาศภายในห้องประชุมด้วยตัวคุณเองครับ

ดังนั้นผู้นำองค์กรมีความสำคัญเป็นอย่างมากในการทำหน้าที่สร้างองค์กรให้เกิดความคิดสร้างสรรค์ รวมถึงสร้างวัฒนธรรมองค์กรให้เป็นองค์กรที่มีแต่ไอเดียใหม่ล้อมรอบ เริ่มกันเลยนะครับ

คอลัมน์ Education Ideas

โดย เกรียงกานต์ กาญจนะโภคิน ประธานเจ้าหน้าที่บริหารร่วม บมจ.อินเด็กซ์ ครีเอทีฟ วิลเลจ